Fatima az-Zahra
| Fatima az-Zahra | |
|---|---|
  Irudi gehiago | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Meka, c. 605 |
| Herrialdea | Rasidar kalifaldia |
| Lehen hizkuntza | arabiera |
| Heriotza | Medina, 632ko abenduaren 14a (28 urte) |
| Hobiratze lekua | Al-Baqi' (en)  |
| Familia | |
| Aita | Muhammad |
| Ama | Khadija |
| Ezkontidea(k) | Ali ibn Abi Talib |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | arabiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | islama |
Fatima[1][2] edo Fatima az-Zahra (arabieraz: فاطمة Fāṭimah ; Meka, c. 605 – Medina, 632ko abuztuaren 28a) Mahomaren eta haren emazte Khadijaren alaba izan zen. [3] Alirekin ezkondu zen eta Hassan eta Hussain beren semeak izan ziren Mahomaren leinuko gizonezko oinordeko bakarrak.[4]
Mahomaren ondorengoen leinua
Islamaren historian toki berezia du Fatimak, Mahomaren alaba izanik. Bere senarra Ali, Mahomaren suhia alegia, profeta hil ondorengo oinordeko politiko eta erlijoso nagusi izateko ondo kokatua zegoen, eta buruzagitza hori denbora batez ere izan zuen eskuetan, baina Siriako gobernari Mu'awiyah matxinatuarekin lehian, Ali galtzaile atera zen, eta 661ean hil zuten. Mahoma beraren hitzek balioa zuten, askorentzat, kalifa izateko Aliren eskubidearen alde, eta heriotza hura sinbolo historiko bilakatu zen, beraren jarraitzaileentzat.
Aliren eta Fatimaren semeek Hasan eta Hussainek eman zieten jarraipena hortaz Fatima eta Aliren oinordekotza batzuentzat legitimoari, iman tituluarekin ezagunak biak ala biak.[5]
Bigarrena, Hussain, da historian funtsezkoa, zein lehen musulmanen arteko gerra zibiliean Kerbalako guduan hil zuten arte Hussain (680) eta une hori da Islamaren eszisio handiaren une gakoa, sunitak eta xiitak zatitu zireneko unea. Xiitek, hain zuzen, Mahoma - Fatima - Hussain lerro dinastikoaren nagusitasuna defenditzen dutenak dira, eta Hussain Fatimaren semea dute iman nagusitzat, Allahren aurrean bitartekari bakarra, proofetaren mailakoa.[6] Bere familiako beste zenbait bezala, bera ere jainkotu egin zuten xiitek Birjina deituz.
Ondoren, lerro hori jarraitzen dute xiietentzat "imam ezkutuak" direnek, eta munduaren bukaerakoan agertuko da azken Imama. Imam ezkutuari buruzko doktrina eta interpretazio ezberdinak ezagutu ditu xihsmoak; baina, hori gorabehera, xiismoak bere nortasuna eta historia segurtatu du, batez ere Irak eta Iranen.[6] Korronte honetan, profetaren alabaren ikurra, Fatimaren eskua, prozesioetara atera ohi da.
Suniek ere gurtzen dute Fatima, baina ez diote xiitek aitortzen dioten ohorerik ematen.
Fatimaren ondorengoen aldekoek hartzen duten beste izen bat fatimi edo fatimita izena da.[7]
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (2016-09-30). (PDF) 181. araua: Erdi Aroko pertsona-izenak. Iruñea, 12 or..
- ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak
- ↑ (Gaztelaniaz) mercedesfernandez. Fátima az-Zahra | Modernas en Blog. (Noiz kontsultatua: 2024-05-02).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Renovatio Medievalium» Renovatio Medievalium 2019-02-07 (Noiz kontsultatua: 2024-05-02).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Introducción a la vida de Fátima (s.a)» FatimaTV (Noiz kontsultatua: 2024-05-24).
- ↑ a b Intxausti, Joseba. (2017-07). «Ortodoxia eta eskolak» Jakin 28-29.
- ↑ (Gaztelaniaz) m.javad8000. (2023-12-17). «“El martirio de la honorable Fátima Az-Zahra (P)”» rahyafteha (Noiz kontsultatua: 2024-05-02).
Kanpo estekak
- Introducción a la vida de Fátima (s.a)
| Autoritate kontrola |
|---|
Datuak: Q180123
Multimedia: Fatima / Q180123
 | Artikulu hau biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
