Rusa rang Parsi (Dama mesopotamica) ialah spesies rusa yang pernah berasal dari seluruh Timur Tengah, tetapi kini hanya tinggal di Iran dan Israel. Ia diperkenalkan semula di Israel. Ia telah disenaraikan sebagai terancam dalam Senarai Merah IUCN sejak 2008.[1] Selepas program pembiakan dalam kurungan, populasi telah pulih daripada hanya sedikit rusa pada tahun 1960-an kepada lebih seribu ekor.
Taksonomi
Cervus (Dama) mesopotamicus digambarkan oleh Victor Brooke pada 1875 yang menggambarkan seekor rusa yang ditembak di sungai Karun di Iran.[3]
Status taksonominya dipertikaikan. Ia secara tradisinya dianggap sebagai subspesies rusa rang dari Eropah barat, Dama dama (sebagai Dama dama mesopotamica), tetapi juga dianggap sebagai spesies yang berbeza oleh sesetengah pengarang.[1][4]
Penerangan
Rusa rang Parsi hanya boleh dibezakan secara morfologi daripada rusa rang lain dengan mempunyai tanduk yang kurang leper-luas.[5]
Taburan dan habitat
Anak rusa.
Rusa rang Parsi lebih sukakan hutan tamarisk, oak dan pistacio.[1] Ia mengelakkan jalan raya, walaupun dalam trafik rendah, sekaligus mengehadkan penyebaran dan pergerakannya.[6]
Tingkah laku dan ekologi
Rusa rang Parsi ialah herbivor peragut, dengan rumput merangkumi 60% daripada dietnya bersama dengan daun dan kacang.[1] Saiz julat rumah rusa rang Parsi berbeza berdasarkan jantina dan umur. Rusa jantan yang lebih tua lebih bersifat teritorial daripada jantan yang lebih muda; bagaimanapun, betina yang lebih tua tinggal lebih dekat dengan tapak dalam purata 0.9 km (0.56 bt) di mana mereka diperkenalkan semula, manakala betina muda berhijrah purata 2.3 km (1.4 bt) jauh dari tapak pelepasan.[7]
Ia hidup sekurang-kurangnya sehingga 11 tahun di alam liar. Pemangsa semulajadi rusa ialah serigala kelabu.[6]
Ancaman
Sebab utama rusa rang Parsi jarang ditemui dipercayai ialah pemburuan manusia sejak zaman Neolitik awal.[1] Persaingan interspesifik dengan ternakan domestik dan kemusnahan habitat mungkin telah menyumbang kepada penurunan populasi mereka,[1][8] tetapi sekitar 10% daripada julat bekas mereka masih wujud untuk didiami.[8] Pemburu mungkin telah menembak haiwan pada tahun 1990-an.[9] Anjing domestik telah membunuh rusa di Israel.[10] Penyebab utama kematian semasa dan masa lampau adalah kemalangan jalan raya, terutamanya kereta api[11] atau kereta. Memandangkan populasi serigala asli Israel telah pulih dan wujud semula di kawasan negara itu dari Bukit Golan, pemangsaan serigala semula jadi semakin menjadi-jadi sejak akhir 2010-an, yang pihak berkuasa cuba menghalangnya.[6]
Rujukan
^ abcdefgWerner, N.Y.; Rabiei, A.; Saltz, D.; Daujat, J. & Baker, K (2016). "Dama mesopotamica". Senarai Merah Spesies Terancam IUCN. 2016: e.T6232A97672550. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T6232A22164332.en. Dicapai pada 6 October 2020. Unknown parameter |errata= ignored (bantuan){{cite iucn}}: error: |doi= / |page= mismatch (help)|date= / |doi= mismatch
^"Appendices | CITES". cites.org. Dicapai pada 2022-01-14.
^Brooke, V. (March 1875). "On a new Species of Deer from Mesopotamia". Proceedings of the Zoological Society of London: 261–266.
^Pitra, C.; Fickel, J.; Meijaard, E.; Groves, C.P. (2004). "Evolution and phylogeny of old world deer". Molecular Phylogenetics and Evolution. 33 (3): 880–895. doi:10.1016/j.ympev.2004.07.013. PMID 15522810.
^"Factsheet: Persian Fallow Deer | Common names: Mesopotamian Fallow Deer (Deer (Artiodactyla Cervidae Cervinae) > Dama mesopotamica)". www.lhnet.org. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 Sep 2015. Dicapai pada 9 April 2018.
^ abcRinat, Z. (2020). "Comeback Kids: Persian Fallow Deer Reestablish Themselves in Israel's North". Haaretz. Tel Aviv. Dicapai pada 7 September 2020.
^Perelberg, A.; Saltz, D.; Bar-David, S.; Dolev, A.; Yom-Tov, Y. (2003). "Seasonal and Circadian Changes in the Home Ranges of Reintroduced Persian Fallow Deer". The Journal of Wildlife Management. 67 (3): 485–492. doi:10.2307/3802706. JSTOR 3802706.
^ abHildyard, A. (2001) Endangered Wildlife and Plants of the World.
^Society for Protection of Nature in Israel Diarkibkan 2013-09-29 di Wayback Machine
^Dolev, A. D., Saltz, S., Bar-David, S., and Yom-Tov, Y. (2002) Impact of Repeated Releases on Space-use Patterns of Persian Fallow Deer.
^Zidon, R., Saltz, D., Shore, L. S., and Motro, U. (2012) Behavioral Changes, Stress, and Survival Following Reintroduction of Persian Fallow Deer from Two Breeding Facilities.
l
b
s
Spesies-spesies Artiodactyla yang wujud mengikut suborder
