Johan Braakensiek

Braakensiek (foto door Bernard F. Eilers)

Persoonsgegevens

Volledige naam

Johan Coenraad Braakensiek

Geboren

Amsterdam, 24 mei 1858

Overleden

Amsterdam, 27 februari 1940

Beroep(en)

illustrator, graficus, schilder

RKD-profiel

Portaal

Kunst & Cultuur

Johan Coenraad Braakensiek (Amsterdam, 24 mei 1858 – aldaar, 27 februari 1940) was een Nederlandse kunstschilder, graficus en illustrator. Hij werd bekend door zijn karikaturen en spotprenten van mensen en situaties uit de binnenlandse en buitenlandse politiek in dagbladen en tijdschrijften, waarvan hij er honderden schiep. Zijn oeuvre was echter veel breder.

Biografische schets

Braakensiek was leerling van de schilder David Bles. Zijn eerste illustraties verschenen in het sensatieblad Geïllustreerd Politie-Nieuws. Hij werkte al vroeg als boekillustrator, onder andere voor Uit mijn eigen volk van Justus van Maurik. Voor andere boeken van deze schrijver maakte hij een reeks van twaalf kleurenlitho's voor de omslagen. Hij verzorgde ook de boekomslagen van de boeken van C. Joh. Kieviet, de auteur van jeugdboeken en schepper van de romanfiguur Dik Trom. Vóór 1895 werden veel van zijn tekeningen tot houtgravures uitgewerkt door Johannes Walter op het atelier van drukkerij Joh. Enschedé.

Voor een aantal uitgeverijen werkte hij als boekbandontwerper.

Politieke plaat

Grote bekendheid verwierf hij door zijn talrijke politieke prenten, die hij van 1887 tot 1931 tekende voor weekblad De Amsterdammer, dat in 1925 De Groene Amsterdammer ging heten.^[1] Hij gebruikte daarvoor de steendruk. De "politieke plaat" kreeg een eigen losse pagina met titel en korte tekst die door verkopers voor het raam werd gehangen en een lezersmagneet werd.^[2] Braakensiek maakte tijdens een speciale vergadering een schets op de redactie van De Amsterdammer en zette deze, na goedkeuring, in zijn atelier om op de lithografische steen.^[2] Samen met Hahn, Holswilder, Bauer, Raemakers en Sluyters ging hij tot de groten van de politieke prent uit zijn tijd horen.^[3]

Persoonlijk

Braakensiek is de grootvader van Jan van Oort, die als Jean Dulieu bekend zou worden met zijn strips, kinderboeken en poppenfilms over Paulus de Boskabouter. Hij behoorde tot de eerste leden van Kunstenaarsvereniging Sint Lucas.

Afbeeldingen

Boekomslag van Justus van Maurik jr. Van allerlei slag, 1881, ontwerper Johan Braakensiek
Prent 2 uit een serie van 20 uit Van Alles Wat (1891)
Schilderij Doovemansdeur (1939)
Cartoon scheuring binnen SDAP (1894)
Schilderij Hartjesdag (1926)

Wetenswaardig

Braakensiek's politieke plaat in De Amterdammer werd door een boekhandelaar op de Amsterdamse Nieuwendijk ingekleurd en dan voor het raam gehangen.^[2]

Bronnen, noten en/of referenties

Biografie in Biografisch Woordenboek van Nederland

↑ Over Braakensieks politieke prenten over de Tweede Boerenoorlog. Gearchiveerd op 18 augustus 2023.
↑ ^a ^b ^c Feith, Jan (1925). Voorbijgangers, "De weekelijkse plaat van Braakensiek", p. 211.
↑ De politieke prent in Nederland, p. 81 e.v. - online publicatie via Delpher