Nederlands amateurvoetbal

Het amateurvoetbal is een van de populairste sporten in Nederland. Er zijn circa 3000 voetbalverenigingen met in totaal 1,2 miljoen leden.^[1] Voetbalteams nemen het tegen elkaar op via diverse competities en bekertoornooien georganiseerd door de KNVB.

Indeling

Het amateurveldvoetbal is op verschillende manieren ingedeeld. Naast de landelijk ingedeelde Tweede divisie zijn de Derde divisie, Vierde divisie en Eerste klasse regionaal ingedeeld.

Daaronder is het amateurvoetbal verdeeld in twee afdelingen, een zaterdag- en een zondagafdeling. De meeste clubs spelen met een standaardelftal op een van beide dagen, maar er zijn ook clubs die zowel een eerste zaterdag- als een zondagelftal hebben. Protestants-christelijke verenigingen spelen uit overtuiging alleen op zaterdag, terwijl de meeste clubs met een katholieke of arbeidersklasse-achtergrond traditioneel op zondag spelen.

Daarnaast zijn de clubs ingedeeld in zes KNVB districten; Noord, Oost, West I, West II, Zuid I en Zuid II. Afhankelijk van het niveau speelt een team een competitie op landelijk niveau of op districtsniveau. Teams kunnen naar een hoger niveau promoveren of naar een lager niveau degraderen. Daarnaast organiseert elk district een eigen districtsbekercompetitie waarvan de zes winnaars om de KNVB beker voor amateurs speelden.

Elk district kent een zaterdagafdeling en een zondagafdeling, behalve Zuid II, deze kent enkel de zondagafdeling. Elk district heeft minimaal één competitie in de Eerste klasse, twee competities in de Tweede klasse en vier in de Derde klasse. Het aantal competities in de Vierde en Vijfde klasse verschilt per district en per afdeling.

Bij de mannen wordt onderscheid gemaakt in de eerste elftallen van een club (het zogenaamde standaardelftal) en de overige elftallen (de zogenaamde reserve-elftallen). De standaardelftallen spelen in de standaardcompetitie, de reserve-elftallen in de reservecompetitie. Op eigen verzoek kunnen eerste elftallen ook uitkomen in de reservecompetitie, bijvoorbeeld als het niveau in de standaardklasse te hoog is of als de club minder prestatiegericht is.

Indeling standaardelftallen

Bij de standaardelftallen zijn er acht niveaus waarvan drie op landelijk niveau. De hoogste amateurklasse is de in het seizoen 2016/17 ingevoerde Tweede divisie. Daaronder is de Derde divisie, per 2016/17 de gewijzigde naam van de in 2010/11 ingestelde Topklasse, de op een na hoogste klasse. Het derde landelijke niveau is de Vierde divisie (vroeger de Hoofdklasse genoemd). Op districtsniveau zijn er de Eerste klasse tot en met de Vijfde klasse.

Tot en met 2014/15 werd er nog in de Zesde klasse gespeeld, in 2006/07 werd er nog in de Zevende klasse gespeeld en tot 2000/01 ook nog in de Achtste klasse.

In de Tweede en Derde divisie spelen achttien teams per competitie en in de Vierde divisie komen zestien clubs per competitie uit. Alle overige competities tot en met de Derde klasse tellen veertien teams per competitie. Voor de lagere klassen bepalen de districten zelf het aantal clubs per competitie. Vanaf 2015/16 is dit in alle districten in principe ook veertien teams per competitie. Wegens omstandigheden kan het aantal teams per competitie afwijken van deze norm.

Met de invoering van de Tweede divisie zou promotie naar de Eerste divisie verplicht worden gesteld. Deze verplichting is echter opgeschort. Er is in de Tweede divisie geen sprake meer van scheiding tussen zaterdag- en zondagclubs. Over het algemeen worden de wedstrijden op zaterdag afgewerkt.

De scheiding tussen het zaterdag- en zondagvoetbal zou vanaf 2023 ook komen te vervallen in de Derde en Vierde divisie alsmede in de Eerste klasse. Aan amateurverenigingen wordt vooraf aan het seizoen gevraagd of ze de thuiswedstrijden op zaterdag of zondag willen afwerken. Van deze regel mag worden afgeweken door principiële zaterdagclubs die het recht behouden om op zaterdag te spelen.^[2]

Opzet voetbalsysteem standaardelftallen

Bij de mannen is de veldvoetbalcompetitie voor de standaardelftallen bij de amateurs in het seizoen 2023/24 als volgt opgezet.^[3]

voetbalsysteem (standaardelftallen amateurs, mannen)
	Amateur niveau	Klasse	# Competities		# Teams per comp.	# Teams
			zaterdag	zondag		zaterdag	zondag
Landelijke klassen	1	Tweede divisie	1		18	18
	2	Derde divisie	2		18	36
	3	Vierde divisie	4		16	64
Districts klassen	4	Eerste klasse	10		13	130
	5	Tweede klasse	11	9	12-14	149 *	120 *
	6	Derde klasse	20	17	13-14	270 *	235 *
	7	Vierde klasse	29	26	11-14	373 *	331 *
	8	Vijfde klasse	19	22	11-14	235 *	274 *
Totaal			79	74		1027	960
			170			2235

Per district zijn er in elke klasse één of meerdere parallelle competities. Een overzicht inclusief nummering staat hieronder, geldig voor het seizoen 2023/24.

	West I		West II	Zuid I		Zuid II	Oost		Noord		Totaal
	zaterdag	zondag	zaterdag	zaterdag	zondag	zondag	zaterdag	zondag	zaterdag	zondag	zaterdag	zondag
Eerste klasse	1A-1B		1C-1D	1E		1F	1G-1H		1I-1K		10
Tweede klasse	2A-2B	2A-2B	2C-2D	2E-2G	2C-2D	2E-2F	2H-2I	2G	2J-2K	2H-2I	11	9
Derde klasse	3A-3D	3A-3C	3A-3D	3A-3D	3A-3D	3A-3D	3A-3D	3A-3C	3A-3D	3A-3C	20	17
Vierde klasse	4A-4E	4A-4C	4A-4F	4A-4H	4A-4E	4A-4I	4A-4D	4A-4E	4A-4F	4A-4D	29	26
Vijfde klasse	5A-5D	5A-5B	5A-5D		5A-5E	5A-5E	5A-5D	5A-5F	5A-5G	5A-5D	19	22
Totaal	15	10	18	15	16	21	14	15	19	13	79	74
	27		18	32		21	31		34		163

In Zuid II wordt geen zaterdagvoetbal gespeeld.

In West II wordt geen zondagvoetbal gespeeld.

Landskampioenen amateurs

Algemeen amateurkampioen

Sinds 1969 speelden de zaterdag- en zondagkampioen om het "Algemeen amateurkampioenschap van Nederland". In 2016 werd de laatste wedstrijd gespeeld. Vanaf het seizoen 2016/17 kent de KNVB-voetbalpyramide een open structuur met promotie/degradatie regeling tussen het amateur- en betaaldvoetbal waarbij de titel "algemeen amateurkampioen" niet meer wordt gebezigd.^[4] De winnaar van de toen heropgerichte Tweede divisie valt sindsdien te zien als hoogst geëindigde ploeg in een Nederlandse amateurcompetitie, maar er is geen sprake meer van een algeheel landskampioen bij de amateurs. Met het wegvallen van de algehele landstitel blijft het aantal sterren dat de amateurclubs hebben gehaald op het niveau van 2015/16 staan.

4e niveau voetbalpyramide 1969 · VVOG 1970 · VV Sneek 1971 · Zwart-Wit'28 3e niveau voetbalpyramide 1972 · Sparta '25 1973 · vv Noordwijk 1974 · SV Huizen 1975 · VV Spijkenisse 1976 · IJsselmeervogels 1977 · IJsselmeervogels 1978 · ACV 1979 · Rohda Raalte 1980 · vv Noordwijk 1981 · RKC Waalwijk

1982 · RKC Waalwijk 1983 · IJsselmeervogels 1984 · VV Geldrop * 1985 · SV Spakenburg 1986 · ACV 1987 · VV Geldrop 1988 · DOS Kampen 1989 · RCH 1990 · VV Geldrop 1991 · De Treffers 1992 · Quick Boys 1993 · vv Katwijk 1994 · vv Katwijk

1995 · IJsselmeervogels 1996 · SVV Scheveningen 1997 · VV Baronie 1998 · De Treffers 1999 · HSC '21 2000 · vv Katwijk 2001 · VV Baronie 2002 · AGOVV Apeldoorn 2003 · SV Huizen 2004 · Quick Boys 2005 · ASWH 2006 · IJsselmeervogels 2007 · SV Argon

2008 · FC Lisse 2009 · WKE 2010 · IJsselmeervogels Topklasse 2011 · IJsselmeervogels 2012 · Achilles '29 2013 · vv Katwijk 2014 · SV Spakenburg 2015 · FC Lienden 2016 · Excelsior Maassluis

* VV Geldrop werd landskampioen na een competitie tussen de zes afdelingskampioenen, deze vond plaats nadat de zaterdag- en zondagclubs om hun kampioenschap hadden gestreden. Hier werden IJsselmeervogels en Elinkwijk kampioen.

Zaterdagamateurs

Vierde klasse 1942 · Excelsior Pernis / Quick Boys * 1943 · SV Oranje Wit 1944 · Excelsior Pernis 1945 · niet gespeeld 1946 · Quick Boys Derde klasse 1947 · Quick Boys 1948 · Quick Boys 1949 · Quick Boys 1950 · SV Huizen 1951 · SV Huizen 1952 · SV Spakenburg 1953 · Quick Boys 1954 · IJsselmeervogels 1955 · IJsselmeervogels 1956 · IJsselmeervogels Tweede klasse 1957 · Ter Leede 1958 · Quick Boys 1959 · Ter Leede

1960 · Quick Boys 1961 · SV Huizen 1962 · Quick Boys 1963 · SV Spakenburg 1964 · IJsselmeervogels 1965 · Excelsior'31 1966 · VV Voorwaarts 1967 · RVVH 1968 · SV Huizen 1969 · VVOG 1970 · SHO Eerste klasse 1971 · Zwart-Wit'28 3e niveau voetbalpyramide 1972 · Zwart-Wit'28 1973 · vv Noordwijk 1974 · SV Huizen 1975 · VV Spijkenisse 1976 · IJsselmeervogels 1977 · IJsselmeervogels 1978 · ACV 1979 · VV DOVO

1980 · vv Noordwijk 1981 · DOS Kampen 1982 · IJsselmeervogels 1983 · IJsselmeervogels 1984 · IJsselmeervogels 1985 · SV Spakenburg 1986 · ACV 1987 · ACV 1988 · DOS Kampen 1989 · VV Heerjansdam 1990 · Rijnsburgse Boys 1991 · Quick Boys 1992 · Quick Boys 1993 · vv Katwijk 1994 · vv Katwijk 1995 · IJsselmeervogels 1996 · SVV Scheveningen Hoofdklasse 1997 · VVOG 1998 · IJsselmeervogels 1999 · IJsselmeervogels

2000 · vv Katwijk 2001 · FC Lisse 2002 · SV Huizen 2003 · SV Huizen 2004 · Quick Boys 2005 · ASWH 2006 · IJsselmeervogels 2007 · IJsselmeervogels 2008 · FC Lisse 2009 · Rijnsburgse Boys 2010 · IJsselmeervogels Topklasse 2011 · IJsselmeervogels 2012 · SV Spakenburg 2013 · vv Katwijk 2014 · SV Spakenburg 2015 · Kozakken Boys 2016 · Excelsior Maassluis

* 1942: De afdelingskampioenen speelden nog niet om het landskampioenschap.

Zondagamateurs

Kampioenen na invoering betaaldvoetbal.

Eerste klasse 1956 · VV Hengelo 1957 · VV Maurits 1958 · Velox 1959 · SV Gouda 1960 · SV Gouda 1961 · Xerxes 1962 · Xerxes 1963 · De Valk 1964 · CVV 1965 · RIOS '31 1966 · vv Middelburg 1967 · vv Middelburg 1968 · DCG Amsterdam 1969 · vv Middelburg 1970 · VV Sneek

1971 · VV Caesar 3e niveau voetbalpyramide 1972 · Sparta '25 1973 · RBC Roosendaal 1974 · USV Elinkwijk Hoofdklasse 1975 · VV Emmen 1976 · SV Limburgia 1977 · VV Rheden 1978 · VV Hoogeveen 1979 · Rohda Raalte 1980 · Xerxes 1981 · RKC Waalwijk 1982 · RKC Waalwijk 1983 · DHC Delft 1984 · USV Elinkwijk 1985 · DHC Delft

1986 · TOP Oss 1987 · VV Geldrop 1988 · De Treffers 1989 · RCH 1990 · VV Geldrop 1991 · De Treffers 1992 · VV Rheden 1993 · USV Holland 1994 · RKVV STEVO 1995 · USV Holland 1996 · VV Baronie 1997 · VV Baronie 1998 · De Treffers 1999 · HSC '21 2000 · Achilles 1894 2001 · VV Baronie

2002 · AGOVV Apeldoorn 2003 · Türkiyemspor 2004 · HSC '21 2005 · SV Argon 2006 · Türkiyemspor 2007 · SV Argon 2008 · HVV Hollandia 2009 · WKE 2010 · VV Gemert Topklasse 2011 · FC Oss 2012 · Achilles '29 2013 · Achilles '29 2014 · AFC 2015 · FC Lienden 2016 · FC Lienden

• Voor de opheffing van de Tweede Divisie in 1971 kon de zondagkampioen promoveren naar de Tweede Divisie, kampioenen Velox (1958) en Xerxes (1962) maakten gebruik van het promotierecht en promoveerden naar de Tweede Divisie.

Zie ook

Lijst van Nederlandse amateurvoetbalclubs

Bronnen, noten en/of referenties www.voetbalarchieven.nl met historie algemeen-, zaterdag- en zondagamateurkampioenschap www.hollandsevelden.nl www.voetbalnoord.nl www.voetbalopzaterdag.nl ↑ Een op de tien amateurvoetbalclubs in afgelopen vijf jaar verdwenen, nu.nl, 15 juni 2021 ↑ https://www.knvb.nl/nieuws/organisatie/berichten/66352/ledenraad-stemt-met-aanpassing-voetbalpiramide ↑ Competitie-indelingen categorie A seizoen 2023/'24 bekend op knvb.nl, 7 juli 2023 ↑ Laatste amateurkampioen op knvb.nl, 19 mei 2016