Śledź czarnomorski
| Alosa immaculata[1] | |||||
| (Bennett, 1835) | |||||
 | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | eukarionty | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||||
| Typ | strunowce | ||||
| Podtyp | kręgowce | ||||
| Gromada | promieniopłetwe | ||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | śledziowate | ||||
| Rodzaj | Alosa | ||||
| Gatunek | śledź czarnomorski | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
| |||||
Śledź czarnomorski[3][4] (Alosa immaculata) – gatunek ryby anadromicznej z rodziny śledziowatych (Clupeidae). IUCN uznaje go za gatunek narażony na wyginięcie (VU) od 2008. Trend populacji malejący[2]. Żywi się zooplanktonem i małymi rybami z rodzaju Engraulis, Clupeonella i Sprattus[5].
Występowanie
Występuje w Morzu Czarnym i Morzu Azowskim. W okresie tarła wpływa do rzek. Na podstawie połowów stwierdzono jego obecność w Dunaju, Dnieprze, Dniestrze, Donie, Kubaniu i Bohu. Niegdyś wpływał na znaczne odległości – w Dunaju na odległość do 1600 km (Mohacz), w Donie na 900 km, w Dnieprze do Kijowa, w Bohu do Wozniesieńska. W Kubaniu nie widywano go przed 1993. Z biegiem czasu w wyniku przegradzania rzek i budowy na nich infrastruktury hydrotechnicznej trasy śledzia czarnomorskiego uległy skróceniu. Obszar tarliskowy szacuje się na 2000 km². W Donie obecna jest populacja śródlądowa. W zasięgu jego występowania położone są: Bułgaria, Gruzja, Mołdawia, Rumunia, Rosja, Serbia, Turcja, Ukraina[2]. Jest rybą anadromiczną. W morzu obecna w pelagialu, na głębokości od 3 do 90 m[5].
Morfologia
Ciało ma smukłe, wydłużone, pokryte cykloidalnymi łuskami, po 30–36 w rzędzie, najczęściej 33–34, bez linii bocznej[4][6]. Osiąga długość maksymalną 40 cm, przeciętnie mierzy 15–20 cm. Ma krótką płetwę grzbietową, krótkie i małe płetwy brzuszne i piersiowe[4]. Płetwa ogonowa wcięta[6]. Grzbiet i górna część głowy są ciemne – koloru od niebieskawego do czarnego. Ma ciemną plamę między okiem i krawędzią pokrywy skrzelowej. U niektórych osobników widoczne 7–8 ciemnych plam tuż za pokrywą[4]. Cechuje się dobrze rozwiniętymi, licznymi zębami[5]. Uzębione są szczęki, krawędź języka, lemiesz i kości podniebienne. Ma 43–70 (z reguły mniej: 46–55) wyrostków filtracyjnych, krótszych od blaszek skrzelowych[4]. Gatunek podobny do puzanka kaspijskiego, jednakże ten ma więcej wyrostków filtracyjnych (do 180) i są one dłuższe od blaszek skrzelowych, ma także gorzej rozwinięte zęby[5].
Rozród
Dojrzałość płciową śledź czarnomorski osiąga zazwyczaj w wieku trzech lat. W celu odbycia tarła wpływa do dużych rzek. Od marca gromadzi się u wybrzeży. Gdy temperatury osiągną 6–9 °C rozpoczyna wędrówkę w górę rzek[5]. W początkowym okresie w migrujących ławicach dominują samce. Tarło rozpoczyna w kwietniu, gdy temperatura przekroczy 15 °C i może potrwać do sierpnia[4]. Szczyt wędrówek przypada na maj. Ikra jest pelagiczna. Po zapłodnieniu dorosłe osobniki wracają do morza. Młode po wykluciu bytują w płytkich i spokojnych miejscach[5]. Pierwsze osobniki, mające około 7 cm długości, spływają do morza lub w odcinki ujściowe rzek już w lipcu[4]. Pozostają tam do osiągnięcia dojrzałości płciowej[5].
Przypisy
- ↑ Alosa immaculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c J.J. Freyhof J.J., M.M. Kottelat M.M., Alosa immaculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2008, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T907A13093654.en [dostęp 2018-04-26] (ang.).
- ↑ Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 31, seria: Leksykon przyrodniczy. ISBN 83-7129-441-7.
- ↑ a b c d e f g Josef H. Reichholf, Gunter Steinbach: Wielka encyklopedia ryb: słodkowodne i morskie ryby Europy. Warszawa: Muza, 1994, s. 50. ISBN 83-7079-317-7.
- ↑ a b c d e f g Alosa immaculata (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp: 2018-04-26]
- ↑ a b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 50.
