Balizuar obrożny

Balizuar obrożny
Arctonyx collaris
F. Cuvier, 1825[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Rodzina

łasicowate

Podrodzina

Melinae

Rodzaj

balizuar

Gatunek

balizuar obrożny

Synonimy
  • Arctonyx dictator[a] O. Thomas, 1910[4]
  • Arctonyx annaeus[b] O. Thomas, 1921[7]
  • Arctonyx rostratus[c] Matthew & Granger, 1923[11]
  • Arctonyx collaris consul[d] Pocock, 1940[13]
  • Arctonyx collaris nemaeus[e]: Pocock, 1941[14]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[15]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Balizuar obrożny[16], balizuar (Arctonyx collaris) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny Melinae w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae), występujący w południowej i południowo-wschodniej Azji.

Taksonomia

Rodzaj i gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1825 roku francuski zoolog i paleontolog Frédéric Cuvier, w rozdziale dotyczącym balizaura, opublikowanym w piątej części publikacji pod redakcją Cuviera i Étienne’a Geoffroy Saint-Hillaire’a poświęconej historii naturalnej ssaków[1]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to „góry oddzielające Bhutan od Hindustanu”[17]. Pierwotny opis balizaura opierał się na rycinie autorstwa Alfreda Duvaucela przedstawiającej dwa zwierzęta wystawione w menażerii w Barrackpore w Bengalu Zachodnim[8]. W 2008 roku amerykańsko-singapurski zespół teriologów (Amerykanie Kristofer Michael Helgen i Lauren E. Helgen oraz Singapurczyk Norman T-L. Lim) w artykule dotyczącym rewizji taksonomicznej rodzaju Arctonyx wyznaczyli neotyp: jest to skóra i czaszka dorosłego samca (sygnatura AMNH M-171170) ze zbiorów Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej[8][18]. Neotyp pochodził z Nongpoh (25°54′N 91°53′E/25,900000 91,883333), w górach Khasi, w stanie Meghalaya, w Indiach[8].

We wcześniejszych ujęciach systematycznych Arctonyx uważany był za monotypowy[19][20] z gatunkiem A. collaris i sześcioma podgatunkami[17][20]; jednak w 2008 roku analiza oparta o dane morfologiczne i genetyczne wykazała, że do rodzaju Arctonyx należą trzy odrębne gatunki[21] – wspomniany A. collaris oraz A. albogularis[22] i A. hoevenii[23]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[24].

Etymologia

  • Arctonyx: gr. αρκτος arktos ‘niedźwiedź’; ονυξ onux, ονυχος onukhos ‘pazur, paznokieć’[25].
  • collaris: łac. collaris ‘szyjny’, od collum ‘szyja’[26].

Rozmieszczenie geograficzne

Balizuar obrożny występuje od północno-wschodnich Indii i środkowej Chińskiej Republiki Ludowej (Junnan) po Mjanmę, Tajlandię, Laos, Wietnam i Kambodżę, gdzie jego rozmieszczenie jest bardzo niejednolite; w Wietnamie być może został już wytępiony[24][27].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 51–71 cm, długość ogona 8–18 cm; brak szczegółowych danych dotyczących masy ciała[27].

Uwagi

  1. ↑ Miejsce typowe: Lam-ra, Trang, Tajlandia[2]; holotyp: skóra i czaszka dorosłej samicy (sygnatura BMNH:Mamm:1910.10.1.31) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, zebrany 1 lutego 1910 roku[2]; etymologia: łac. dictator, dictatoris ‘dyktator, absolutny dowódca’, od dictare ‘rządzić’[3].
  2. ↑ Miejsce typowe: Nha Trang, Wietnam; holotyp: prawie dorosły samiec (sygnatura BMNH:Mamm:1910.3.10.4) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, okaz zebrał 29 marca 1909 roku Joseph Vassal[5]; etymologia: Annam, historyczna nazwa Wietnamu[6].
  3. ↑ Miejsce typowe: „Yen-ching-kao w pobliżu Wan-hsien”, Syczuan, Chińska Republika Ludowa; czas skamieniałości datowany jest na środkowy plejstocen)[8]; holotyp: czaszka pozbawiona łuków jarzmowych i wszystkich zębów z wyjątkiem koron lewych I3, P4 i M1 (sygnatura AMNH FM-18393) ze zbiorów Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej[9][8]; etymologia: łac. rostratus ‘pyski, o wielkim pysku’, od rostrum ‘pysk’[10].
  4. ↑ Miejsce typowe: „Thaundaung, w pobliżu góry Toungoo, na wysokości 4500 ft (1372 m)”, Mjanma; holotyp: skóra i czaszka dorosłego samca (sygnatura BMNH:Mamm:1938.10.10.2) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[8]; etymologia: łac. consul, consulis ‘konsul’ (tj. ważny, imponujący)[12].
  5. ↑ Kombinacja nazw; niepoprawna późniejsza pisownia Arctonyx annaeus O. Thomas, 1921.

Przypisy

  1. ↑ a b F. Cuvier: Bali-saur. W: É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire Naturelle des Mammifères: avec des figures originales, coloriées, dessinées d’aprèsdes animaux vivans. Cz. 5. Paris: Chez A. Belin, 1824, s. ryc. lx i tekst. (fr.).
  2. ↑ a b 1910.10.1.31. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
  3. ↑ The Key to Scientific Names ↓, dictator [dostęp 2023-05-11] .
  4. ↑ O. Thomas. Two new Mammals from the Malay Peninsula. „The Annals and magazine of natural history”. Eight series. 5 (29), s. 424, 1910. (ang.). 
  5. ↑ 1910.3.10.4. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
  6. ↑ The Key to Scientific Names ↓, annamensis [dostęp 2023-05-11] .
  7. ↑ O. Thomas. The Arctonyx of Annam. „The Annals and magazine of natural history”. Ninth series. 7 (42), s. 524, 1921. (ang.). 
  8. ↑ a b c d e f Helgen, Lim i Helgen 2008 ↓, s. 368.
  9. ↑ E.H. Colbert & D.H. Hooijer. Pleistocene mammals from the limestone fissures of Szechwan, China. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 102 (1), s. 53, 1953. (ang.). 
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, rostratus [dostęp 2023-05-11] .
  11. ↑ W.D. Matthew & W.W. Granger. New fossil mammals from the Pliocene of Sze-chuan, China. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 48 (17), s. 580, 1923. (ang.). 
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, consul [dostęp 2023-05-11] .
  13. ↑ R.I. Pocock. The hog badgers (Arctonyx) of British India. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 41 (3), s. 465, 1940. (ang.). 
  14. ↑ R.I. Pocock: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia. Wyd. 2. Cz. 2. London: Taylor and Francis, 1941, s. 425. (ang.).
  15. ↑ J.W.J.W. Duckworth J.W.J.W. i inni, Arctonyx collaris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-14]  (ang.).
  16. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 155. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  17. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Arctonyx. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2024-05-11].
  18. ↑ AMNH Mammals M-171170. VertNet. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
  19. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Arctonyx collaris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2024-05-11].
  20. ↑ a b S. Larivière & A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 662. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  21. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
  22. ↑ Helgen, Lim i Helgen 2008 ↓, s. 361.
  23. ↑ Helgen, Lim i Helgen 2008 ↓, s. 372.
  24. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 450. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  25. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 119, 1904. (ang.). 
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, collaris [dostęp 2024-05-11] .
  27. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 684. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia

  • Edmunds, T. 2003: Arctonyx collaris. (On-line), Animal Diversity Web. [dostęp 2007-12-09]. (ang.).
  • Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Arctonyx collaris. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 9 grudnia 2007]
  • Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
  • K.M. Helgen, N.T. Lim & L.E. Helgen. The hog-badger is not an edentate: systematics and evolution of the genus Arctonyx (Mammalia: Mustelidae). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 154 (2), s. 353–385, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2008.00416.x. (ang.). 
  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 328030
  • GBIF: 2433743
  • identyfikator iNaturalist: 41843, 569409
  • ITIS: 621921
  • NCBI: 139309
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 157496