CISC

Ten artykuł od 2013-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

CISC (ang. Complex Instruction Set Computing) – typ architektury zestawu instrukcji procesora o następujących cechach:

występowanie złożonych, specjalistycznych rozkazów (instrukcji), które do wykonania wymagają od kilku do kilkunastu cykli zegara,
szeroka gama trybów adresowania,
przeciwnie niż w architekturze RISC rozkazy mogą operować bezpośrednio na pamięci (zamiast przesłania wartości do rejestrów i operowania na nich),
powyższe założenia powodują, iż dekoder rozkazów jest skomplikowany.

Istotą architektury CISC jest to, iż pojedynczy rozkaz mikroprocesora wykonuje kilka operacji niskiego poziomu, jak na przykład pobranie z pamięci, operację arytmetyczną i zapisanie do pamięci.

Przed powstaniem procesorów RISC wielu komputerowych architektów próbowało zmostkować lukę semantyczną – aby zaprojektować zestawy rozkazów, które wspierałyby języki programowania wysokiego poziomu przez dostarczenie rozkazów wysokiego poziomu np. wywołania funkcji i zwrócenia jej wartości, instrukcje pętli czy kompleksowe tryby adresowania. Rezultatem tego były programy o mniejszym rozmiarze i z mniejszą ilością odwołań do pamięci, co w tamtym czasie było istotne z punktu widzenia wydajności przy jednoczesnym dążeniu do obniżenia kosztów pojedynczego komputera.

Przykłady rodzin procesorów o architekturze CISC to:

IBM System/360
VAX
PDP-11
x86

Współczesne procesory zgodne z x86 produkowane przez firmy Intel, AMD i VIA przetwarzają rozkazy procesora x86 na proste mikropolecenia pracujące według idei RISC, często wykonujące się równolegle.