Cukrzyk

Ten artykuł dotyczy ptaka. Zobacz też: cukrzyk – osoba chora na cukrzycę.

Cukrzyk

Coereba flaveola^[1]

(Linnaeus, 1758)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

tanagrowate

Podrodzina

cukrzyki

Rodzaj

Coereba^[2]
Vieillot, 1809

Gatunek

cukrzyk

Synonimy

Certhia flaveola Linnaeus, 1758

Podgatunki

C. f. bahamensis (Reichenbach, 1853)
C. f. caboti (S. F. Baird, 1873)
C. f. flaveola (Linnaeus, 1758)
C. f. sharpei (Cory, 1886)
C. f. bananivora (J. F. Gmelin, 1789)
C. f. nectarea Wetmore, 1929
C. f. portoricensis (H. Bryant, 1866)
C. f. sanctithomae (Sundevall, 1869)
C. f. newtoni (S. F. Baird, 1873)
C. f. bartholemica (Sparrman, 1788)
C. f. martinicana (Reichenbach, 1853)
C. f. barbadensis (S. F. Baird, 1873)
C. f. atrata (Lawrence, 1878)
C. f. aterrima (Lesson, 1830)
C. f. uropygialis Berlepsch, 1892
C. f. tricolor (Ridgway, 1884)
C. f. oblita Griscom, 1923
C. f. mexicana (P. L. Sclater, 1857)
C. f. cerinoclunis Bangs, 1901
C. f. columbiana (Cabanis, 1866)
C. f. bonairensis Voous, 1955
C. f. melanornis Phelps & Phelps Jr., 1954
C. f. lowii Cory, 1909
C. f. ferryi Cory, 1909
C. f. frailensis Phelps & Phelps Jr., 1946
C. f. laurae Lowe, 1908
C. f. luteola (Cabanis, 1850)
C. f. obscura Cory, 1913
C. f. minima (Bonaparte, 1854)
C. f. montana Lowe, 1912
C. f. caucae Chapman, 1914
C. f. gorgonae Thayer & Bangs, 1905
C. f. intermedia (Salvadori & Festa, 1899)
C. f. bolivari Zimmer & Phelps, 1946
C. f. guianensis (Cabanis, 1850)
C. f. roraimae Chapman, 1929
C. f. pacifica Lowe, 1912
C. f. magnirostris (Taczanowski, 1880)
C. f. dispar Zimmer, 1942
C. f. chloropyga (Cabanis, 1850)
C. f. alleni Lowe, 1912

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[3]

najmniejszej troski

Zasięg występowania

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Cukrzyk^[4] (Coereba flaveola) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje w tropikach Ameryki Południowej i Środkowej. Jest osiadły. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Takson ten przez niektóre ujęcia systematyczne bywał zaliczany do monotypowej rodziny Coerebidae^[5]. Wyróżniono ponad czterdzieści podgatunków C. flaveola^[5]. Jeden z nich występujący na wyspie Saint Vincent jest całkowicie czarny. Pod względem ubarwienia pojawiły się teorie, by podzielić go na kilka gatunków.

cukrzyk bahamski^[4] (C. flaveola bahamensis) – Bahamy.
C. flaveola caboti – wschodni Jukatan i pobliskie wyspy.
cukrzyk bananowy^[4] (C. flaveola flaveola) – Jamajka.
C. flaveola sharpei – Kajmany.
C. flaveola bananivora – Haiti i pobliskie wyspy.
C. flaveola nectarea – Tortuga.
C. flaveola portoricensis – Portoryko.
C. flaveola sanctithomae – północne Wyspy Dziewicze.
C. flaveola newtoni – Saint Croix.
cukrzyk tropikalny^[4] (C. flaveola bartholemica) – północne i środkowe Małe Antyle.
C. flaveola martinicana – Martynika i Saint Lucia.
C. flaveola barbadensis – Barbados.
C. flaveola atrata – Saint Vincent.
C. flaveola aterrima – Grenada i Grenadyny.
C. flaveola uropygialis – Aruba i Curaçao.
C. flaveola tricolor – Wyspa Providencia.
C. flaveola oblita – Wyspa San Andrés.
C. flaveola mexicana – południowo-wschodni Meksyk do zachodniej Panamy.
C. flaveola cerinoclunis – Wyspy Perłowe.
C. flaveola columbiana – wschodnia Panama do południowo-zachodniej0 Kolumbii i południowej Wenezueli.
C. flaveola bonairensis – Bonaire.
C. flaveola melanornis – wyspa Cayo Sal (na północ od Wenezueli).
C. flaveola lowii – wyspa Los Roques (na północ od Wenezueli).
C. flaveola ferryi – Tortuga.
C. flaveola frailensis – wyspy Los Frailes i Los Hermanos (na północ od Wenezueli).
C. flaveola laurae – Los Testigos.
C. flaveola luteola – wybrzeża północnej Kolumbii i północnej Wenezueli, Trynidad i Tobago.
C. flaveola obscura – północno-wschodnia Kolumbia i zachodnia Wenezuela.
C. flaveola minima – wschodnia Kolumbia i południowa Wenezuela do Gujany Francuskiej i północno-środkowej Brazylii.
C. flaveola montana – Andy w północno-zachodniej Wenezueli.
C. flaveola caucae – zachodnia Kolumbia.
C. flaveola gorgonae – Wyspa Gorgona (na zachód od Kolumbii).
C. flaveola intermedia – południowo-zachodnia Kolumbia, zachodni Ekwador i północne Peru oraz na wschód do południowej Wenezueli i zachodniej Brazylii.
C. flaveola bolivari – wschodnia Wenezuela.
C. flaveola guianensis – południowo-wschodnia Wenezuela do Gujany.
C. flaveola roraimae – południowo-wschodnia Wenezuela, południowo-zachodnia Gujana i północna Brazylia.
C. flaveola pacifica – wschodnie Peru.
C. flaveola magnirostris – północne Peru.
C. flaveola dispar – północno-środkowe Peru do zachodniej Boliwii.
C. flaveola chloropyga – wschodnio-środkowe Peru do centralnej Boliwii i na wschód do wschodniej Brazylii, północny Urugwaj, północno-wschodnia Argentyna i Paragwaj.
C. flaveola alleni – wschodnia Boliwia do środkowej Brazylii.

Morfologia i ekologia

Długość ciała 10–11 cm, masa ciała 6,4–14,2 g^[6]. Ma zakrzywiony dziób, przystosowany do pobierania nektaru z kwiatów. W odróżnieniu od kolibrów nie potrafi zawisać w powietrzu; odwiedzając kwiat, zawsze przysiada. Poza nektarem odżywia się czasami owocami i owadami. Chętnie korzysta z wywieszonych dla kolibrów pojemniczków ze słodką wodą. Głęboko rowkowany język służy mu do wysysania nektaru. Przekłuwa dziobem kwiaty, czasami również owoce, wypijając ich sok. Zasiedla wszelkie środowiska z bujną roślinnością, także ogrody. Nieczęsto spotykany w wysokich lasach.

Na obszarze swojego występowania często odwiedza ludzkie siedziby i daje się łatwo oswoić. Obie płci są podobnie ubarwione. Zazwyczaj żyje pojedynczo lub parami, a pary utrzymują tylko luźny kontakt. Buduje w krzewie zamknięte gniazdo, często wykorzystuje je jako miejsce na nocleg. Samica sama wysiaduje 3–6 jaj. Pary śpią w osobnych gniazdach, ale grupy mogą czasami spać w jednym.

Status

IUCN uznaje cukrzyka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2008 roku, mieści się w przedziale 5–50 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[3].

Przypisy

↑ Coereba flaveola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Coereba, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-04-27] (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Coereba flaveola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-01-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Coerebinae d'Orbigny & Lafresnaye, 1838 - cukrzyki - Dome-nesting tanagers (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-11].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
↑ S. Hilty & D.A. Christie: Bananaquit (Coereba flaveola), version 1.0. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.banana.01. [dostęp 2021-02-03]. (ang.).

Bibliografia

David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Encyklopedia Ptaki. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, 2009 ISBN 978-83-01-15733-3.