Franciszek Sakowski

Franciszek Sakowski
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

8 maja 1898
Sokołów

Data i miejsce śmierci

29 grudnia 1945
Haselünne

Przebieg służby
Lata służby

1914–1945

Siły zbrojne

c. i k. Armia
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Sztab Główny

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Zasługi (II RP)
Multimedia w Wikimedia Commons
Opinia kpt. Sakowskiego sporządzona przez ppłk. Franciszka Sobolę 29 października 1932, stanowiąca załącznik do konceptu wniosku do Prokuratora przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr I w Warszawie „o przeprowadzenie śledztwa przeciwko kpt. Sakowskiemu Franciszkowi w załączonej sprawie”

Franciszek Sakowski (ur. 8 maja 1898 w Sokołowie, zm. 29 grudnia 1945 w Haselünne) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 8 maja 1898 w Sokołowie, w ówczesnym powiecie kolbuszowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Jana i Heleny z domu Szorc[1][2][3]. Ukończył miejscową sześcioklasową szkołę ludową[1]. Od 1 kwietnia 1912 do 10 sierpnia 1914 pracował jako pomocnik kancelaryjny w sokołowskim magistracie[1]. Przed wojną należał do Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[1].

13 sierpnia 1914 wstąpił do oddziałów strzeleckich[1]. Do 6 grudnia 1914 służył jako szeregowiec w 4. kompanii III batalionu 1 pułku piechoty Legionów Polskich[1]. Walczył między innymi w kampanii kieleckiej, pod Nowym Korczynem, Laskami i na Podhalu[1]. Ranny pod Limanową 6 grudnia 1914, po czym wzięty do niewoli, uwolniony został podczas dalszych działań i przesunięcia linii frontowej na wschód[1]. 28 lipca 1915 przebywał w Szpitalu Czerwonego Krzyża w Nowym Sączu[4]. Leczył się do 15 marca 1916[1]. Od 16 marca do 28 czerwca 1916, po rekonwalescencji, wykazany w Stacji Zbornej LP w Budapeszcie[1]. Dalszą służbę pełnił w kompanii uzupełniającej w Kozienicach (29 czerwca – 3 lipca 1916)[1]. Od 4 lipca do 25 listopada 1916 w 4. kompanii VI baonu 7 pułku piechoty i 1 pp[1]. 1 września 1916 mianowany starszym szeregowcem, a z dniem 18 maja 1917 awansowany na kaprala[1]. Odnotowany następnie w Powiatowym Urzędzie Zaciągu w Wieluniu[1]. Od 26 czerwca do 15 października 1917 służył w 5. kompanii II baonu 1 pp[1]. Następnie od 16 października do 20 listopada 1917 przebywał na froncie włoskim i po trzymiesięcznym pobycie w Lublanie powrócił do służby w Polskim Korpusie Posiłkowym w Bolechowie (do 10 lutego 1918)[1].

W końcowym okresie I wojny światowej organizował i prowadził działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej w Sokołowie, zostając komendantem miejscowym tej organizacji[1]. Od 4 grudnia 1918 do 29 kwietnia 1919 dowodził plutonem 2. kompanii 17 pułku piechoty[1]. Na froncie przebywał od 17 stycznia do końca kwietnia 1919[1]. Od 30 kwietnia do 20 maja 1919 był chory na tyfus, a następnie urlopowany[1]. Od 11 marca do 8 maja 1920 był dowódcą plutonu 1. kompanii 17 pp[1].

Od 16 stycznia 1921 do września 1939 pełnił służbę w Biurze Kapituły Orderu Virtuti Militari, początkowo przy Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa[1][5][6], a później w Biurze Inspekcji Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisku pomocnika szefa biura[7]. Obowiązki służbowe łączył z funkcją kierownika Biura Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości[8].

1 kwietnia 1921 został awansowany na chorążego[1]. 12 stycznia 1923 prezydent RP mianował go podporucznikiem w korpusie oficerów piechoty z równoczesnym wcieleniem z dniem 1 grudnia 1922 do 10 pułku piechoty w Łowiczu[9]. Później został formalnie przeniesiony do rezerwy i jako oficer rezerwy 10 pp zatrzymany w służbie czynnej[10]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu podporucznika rezerwy ze starszeństwem z 1 grudnia 1922 i 2. lokatą w korpusie oficerów administracji, dział kancelaryjny[11]. 23 sierpnia 1924 został przemianowany z dniem 1 lipca 1924 na oficera zawodowego w stopniu podporucznika ze starszeństwem z 1 grudnia 1922 i 1. lokatą w korpusie oficerów administracji, w dziale kancelaryjnym[12][13]. 10 lutego 1925 prezydent RP awansował go z dniem 1 stycznia 1925 na porucznika w korpusie oficerów administracji, dział kancelaryjny, ze starszeństwem z 1 grudnia 1924 i 1. lokatą[14]. 31 października 1925 prezydent RP zatwierdził zmianę jego starszeństwa w liście oficerów zawodowych z 1 grudnia 1924 i 1. lokatą na 1 czerwca 1921 i 3. lokatę[15]. 17 grudnia 1931 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1932 stopień kapitana w korpusie oficerów piechoty i 63. lokatę[16][17].

20 września 1939, po przekroczeniu granicy z Rumunią, został internowany w Târgoviște[1]. Po ucieczce dotarł do Francji i został przydzielony do Stacji Zbornej Oficerów w obozie Carpiagne (franc. Camp de Carpiagne)[1]. Po ewakuacji do Anglii był oficerem informacyjnym w 20 i 19 Batalionie Kadrowym Strzelców[1]. 15 października 1943 gen. broni Kazimierz Sosnkowski powołał go na stanowisko sekretarza Kapituły Orderu Wojennego VM[1]. Do śmierci pełnił służbę w Oddziale Ogólnym Sztabu Głównego[2]. Zmarł nagle 29 grudnia 1945[2] w Haselünne, w Dolnej Saksonii[1]. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu katolickim[18].

Był żonaty z Marią Sidor, z którą miał syna Antoniego ps. „Mietek” (1922–1944), podporucznika piechoty, dowódcę plutonu 1. kompanii Batalionu „Parasol”[1][19].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Żołnierze Niepodległości : Sakowski Franciszek. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-09-01].
  2. ↑ a b c Nekrolog. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”. 2, s. 3, 1946-01-02. Londyn. .
  3. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-07]..
  4. ↑ III Lista strat 1915 ↓, s. 27.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 830.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 78, 420.
  7. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 416.
  8. ↑ Dudzińska 1994 ↓, s. 75.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 17 stycznia 1923, s. 49.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 154.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1290.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 85 z 27 sierpnia 1924, s. 489.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1290.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 14 lutego 1925, s. 74.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 118 z 6 listopada 1925, s. 635.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 18 grudnia 1931, s. 401.
  17. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 39, w marcu 1939 zajmował 28. lokatę.
  18. ↑ Katholischer Friedhof Haselünne : Sakowski Franciszek. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-09-07].
  19. ↑ Antoni Sakowski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2022-09-01].
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1922, s. 802.
  21. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  22. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-07]..
  23. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-07]..
  24. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 371.
  26. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 9.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 78.
  29. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 39.
  30. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 419.

Bibliografia

  • Sakowski Franciszek. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.24-1783 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-16].
  • Lista strat Legionu Polskiego od lipca do października 1915. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1915-10-01.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Halina Dudzińska. Legioniści z powiatu kolbuszowskiego i powiatowy ruch legionowy z lat 1914–1917. „Rocznik Kolbuszowski”. 3, 1994. Kolbuszowa. ISSN 0860-4585. 
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.