Fraza (językoznawstwo)

Ten artykuł dotyczy pojęcia z dziedziny językoznawstwa. Zobacz też: inne znaczenia słowa „fraza”.

Fraza (gr. phrásis „mówienie, wysłowienie”) – związek wyrazów tworzący pewną całość znaczeniową i intonacyjną^[1], niekiedy również synonim zdania, wypowiedzenia (poza terminologią frazeologiczną)^[2]. W rozumieniu syntaktyki fraza (grupa składniowa) to zbiór wyrazów in praesentia zespolonych kategorialnymi związkami syntaktycznymi (syntagmatycznymi)^[3].

W ujęciu frazeologii fraza jest związkiem frazeologicznym przybierającym postać pełnego syntaktycznie zdania^[2] bądź równoważnika zdania^[4]. W starszej teorii frazeologicznej pojęcie frazy rozumiano w sposób bardziej ogólny, określając nim każdą podstawową jednostkę frazeologii^[2].

W formalno-semantycznym podziale frazeologizmów fraza to zespół wyrazów złożony z członów rzeczownikowych i czasownikowych, pełniący funkcję zdania^[5]. Frazy proste mają postać zdania pojedynczego (np. burza huczy, serce boli), frazy bardziej złożone mogą przybierać postać zdań złożonych (np. nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło). Zdanie jest pojęciem szerszym niż fraza: jako frazy klasyfikuje się wyłącznie zdania o charakterze utartym, powtarzane w tej samej formie i w tym samym porządku wyrazowym^[6]. Do fraz można zaliczyć, obok pewnych frazeologizmów właściwych^[7], również przysłowia, sentencje, maksymy czy też porzekadła^[6].

Dawniej mianem fraz określano beztreściwe związki wyrazów, tzw. frazesy^[8]. W kontekście wyszukiwania elektronicznego fraza to pojedyncze słowo bądź wyrażenie, na podstawie którego oprogramowanie komputerowe odnajduje treści^[9][10].

Zobacz też

Zobacz hasło fraza w Wikisłowniku

• konstrukcja językowa
• forma językowa
• holofraza

Przypisy