Iszym (rzeka)
Iszym w Astanie | |||
Kontynent | Azja | ||
---|---|---|---|
Państwo | Kazachstan | ||
Rzeka | |||
Długość | 2450 km | ||
Powierzchnia zlewni | 177 000 km² | ||
Średni przepływ | 56,3 m³/s 215 km od ujścia | ||
Źródło | |||
Miejsce | góry Nijaz w Kazachstanie | ||
Współrzędne | 50°38′04,6″N 73°11′40,6″E/50,634600 73,194600 | ||
Ujście | |||
Recypient | Irtysz | ||
Miejsce | Ust-Iszym | ||
Współrzędne | 57°41′53,2″N 71°11′51,0″E/57,698100 71,197500 | ||
Położenie na mapie Rosji | |||
| |||
|
Iszym (ros. Иши́м, kaz. Есіл) – rzeka w północnym Kazachstanie i w Rosji zauralskiej, lewy dopływ Irtyszu. Jej długość wynosi 2450 km, powierzchnia zlewni 177 tys. km², średni przepływ (215 km od ujścia) 56,3 m³/s, a maksymalny przepływ 686 m³/s. Charakteryzuje się śnieżnym reżimem zasilania, z maksimum w maju i czerwcu.
Źródła Iszymu leżą w górach Nijaz w północnej części centralnego Pogórza Kazachskiego. W górnym biegu w większości obiera kierunek zachodni oraz północno-zachodni i płynie w wąskiej dolinie o stromych brzegach, przecinając m.in. stolicę Kazachstanu Astana. Następnie koło miasta Atbasar zmienia kierunek na południowo-zachodni, po czym za Dierżawińskiem robi zwrot na północ i północny wschód. Wypływa na Step Iszymski na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, przepływa przez Pietropawłowsk, przecina granicę kazachsko-rosyjską, miasto Iszym i uchodzi do Irtyszu koło wsi Ust-Iszym. W dolnym biegu dolina Iszymu jest bagnista, wiosną rzeka rozlewa się do 15 km szerokości. Zamarza w listopadzie, rozmarza w kwietniu lub maju. Największe dopływy to Kołuton, Żabaj, Akkanburłuk, Tersakkan.
Rzeka jest żeglowna na odcinku 270 km w górę od Pietropawłowska i około 100 km przed ujściem (w dół od Wikułowa).
Na rzece dwa zbiorniki retencyjne: Wiaczesławski i Siergiejewski. Jej wody są wykorzystywane jako pitne i do nawodnienia pól.
Główne dopływy są prawe: Kołuton, Żabaj, Akkanburłuk
Miasta nad rzeką: w Kazachstanie Astana, Pierwomajka, Siergiejewka, Dierżawińsk, Siergiejewka, Pietropawłowsk; w Rosji Iszym, Bałagany, Kargały, Ust-Iszym.
Zobacz też
- PWN: 3915640
- Britannica: place/Ishim-River
- БРЭ: 2028519
- Catalana: 0034027