Język buduchyjski

Język buduchyjski (także: budychyjski, buduchski, nazwa własna Будад мез) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez Buduchów. Należy do zespołu samurskiego, podgrupy dagestańskiej w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich. Wraz z językami kryzyjskim oraz szachdagijskim wydzielany jest czasami w ramach zespołu samurskiego w odrębną podgrupę.

Według danych Ethnologue (wyd. 19, 2019) posługuje się nim 200 osób w Azerbejdżanie^[1]. W 2007 r. podano szacunkową liczbę 1000 użytkowników, z zaznaczeniem, że niektóre spotykane szacunki odnoszą się do liczebności grupy etnicznej^[2]. Nazwa języka i grupy etnicznej wywodzi się od nazwy największej miejscowości – Buduch (inna nazwa: Budad)^[3].

Buduchyjski jest językiem aglutynacyjnym. Język ten nie wykształcił piśmiennictwa^[1]. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W edukacji i komunikacji międzyetnicznej wykorzystywany jest język azerski^[2]. Azerski służy też jako język literacki^[1][3]. Wiele osób ma również znajomość rosyjskiego^[4]. W latach 80. XX w. odnotowano, że buduchyjski pozostaje w powszechnym użyciu, ale jednocześnie zaobserwowano, że wśród osób zamieszkujących poza wsią Buduch jest wypierany przez azerski^[5].

Ze względu na niewielką liczbę użytkowników języka, a także z powodu obniżania się prestiżu języka wśród jego użytkowników, uważa się, iż buduchyjski jest językiem zagrożonym wymarciem w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat. Ze względu na długotrwałą dwujęzyczność do języka buduchskiego przeniknęło wiele elementów języka azerskiego.

Przypisy

Bibliografia

• TapaniT. Salminen TapaniT., Europe and North Asia, [w:] ChristopherCh. Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733  (ang.).
• John M.J.M. Clifton John M.J.M. i inni, The Sociolinguistic Situation of the Budukh in Azerbaijan, SIL International, 2015 (SIL Electronic Survey Reports 2005-013) [dostęp 2023-09-23]  (ang.).

Linki zewnętrzne

Zobacz hasło buduchyjski w Wikisłowniku

• Budukh, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2011-05-09]  (ang.).
• Budukh. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-23]. (ang.).