Język paku (austronezyjski)

Paku
Obszar

Borneo Środkowe (Indonezja)

Liczba mówiących

50 (2018)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 8a umierający↗
Kody języka
ISO 639-3 pku
IETF pku
Glottolog paku1239
Ethnologue pku
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język paku, także bakau[1] – język austronezyjski używany w prowincji Borneo Środkowe w Indonezji, w kabupatenie Barito Timur[1][2].

Z danych Ethnologue wynika, że w 2003 r. miał 3500 użytkowników[1]; liczba ta jest niezgodna z innymi źródłami. W 2002 r. liczbę jego użytkowników oszacowano na 500 osób[3], a w 2018 r. odnotowano, że posługuje się nim ok. 50 osób (zamieszkujących cztery wsie: Tampa, Tarinsing, Bantei Napu i Kalamus)[2]. Określenie „paku” wzięło się od nazwy rzeki, która przecina wieś Tampa[3][4].

Jest spokrewniony z językiem ma’anyan, przy czym według nowszej klasyfikacji (2017) oba języki należą do bardziej odległych – choć powiązanych – grup (ma’anyan został zakwalifikowany do języków barito południowo-wschodnich, a paku – do gałęzi barito centralno-wschodniej)[5][6]. Dawniej bywał też rozpatrywany jako dialekt ma’anyan, co później uznano za niesłuszne[7]. Lokalnie zajmuje marginalną pozycję i ma niski prestiż (wręcz nie zawsze jest postrzegany jako odrębny język)[8].

Znajduje się na skraju wymarcia[1]. Został praktycznie wyparty przez języki ma’anyan i banjar. Przestał być przyswajany przez dzieci[9]. Jego żywotność miała osłabiać się już w latach 40. XX w.[3], a pod koniec lat 80. odnotowano, że nie jest powszechnie używany[4]. Częsta jest wielojęzyczność (ma’anyan, banjar, indonezyjski), część osób zna też inne języki lokalne (np. ngaju), do czego przyczyniają się małżeństwa mieszane[10].

Wykazuje silne wpływy języka ma’anyan, przy czym nasilenie wpływów różni się w zależności od użytkownika. Oba języki są sobie bardzo bliskie pod względem leksyki[11].

Został opisany w postaci opracowań gramatycznych: Struktur bahasa Paku (2002)[12], A grammar of Paku: a language of Central Kalimantan (2018)[13]. Istnieje także opis fonologii z 1989 r. (Fonologi bahasa Paku)[14]. Nie wykształcił formy pisanej[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Paku, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05]  (ang.).
  2. ↑ a b Diedrich 2018 ↓, s. 3.
  3. ↑ a b c Iper, Admojo i Poerwadi 2002 ↓, s. 1.
  4. ↑ a b c Santoso i in. 1989 ↓, s. 1.
  5. ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 5–6.
  6. ↑ Alexander D.A.D. Smith Alexander D.A.D., The languages of Borneo: a comprehensive classification [online], University of Hawaiʻi at Mānoa, 2017, s. 443 [dostęp 2024-02-16]  (ang.).
  7. ↑ Iper, Admojo i Poerwadi 2002 ↓, s. 2.
  8. ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 4.
  9. ↑ Steinhauer 1994 ↓, s. 771.
  10. ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 8–9.
  11. ↑ Diedrich 2018 ↓, s. 12.
  12. ↑ Iper, Admojo i Poerwadi 2002 ↓.
  13. ↑ Diedrich 2018 ↓.
  14. ↑ Santoso i in. 1989 ↓.

Bibliografia

  • Daniela Diedrich: A grammar of Paku: a language of Central Kalimantan. University of Melbourne, 2018. OCLC 1315666165. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).
  • Dunis Iper, Wihadi Admojo, Petrus Poerwadi: Struktur bahasa Paku. Jakarta: Pusat Bahasa, Departemen Pendidikan Nasional, 2002. ISBN 979-685-268-3. OCLC 52269184. [dostęp 2023-01-15]. (indonez.).
  • Dewi Mulyani Santoso, R. Budi Santoso, Ardin Lumban Tobing, Chairun Nisa, Widodo H. Toendan: Fonologi bahasa Paku. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1989. ISBN 979-459-038-X. OCLC 831360699. [dostęp 2023-01-15]. (indonez.).
  • Hein Steinhauer. The Indonesian language situation and linguistics: Prospects and possibilities. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde”. 150 (4), s. 755–784, 1994. DOI: 10.1163/22134379-90003070. ISSN 0006-2294. OCLC 6015306165. JSTOR: 27864615. (ang.). 

Linki zewnętrzne

  • Paku. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. [dostęp 2024-02-09]. (ang.).
  • J9U: 987007561062705171