Kościół San Giacomo di Rialto
 Fasada kościoła – widok z Campo San Giacomo | |||||||||||||
| Państwo |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Wenecja | ||||||||||||
| Wyznanie | katolicyzm | ||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Patriarchat Wenecji | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||
 45°26′18,64″N 12°20′07,73″E/45,438511 12,335481 | |||||||||||||
| |||||||||||||
Kościół San Giacomo di Rialto (wł. Chiesa di San Giacomo di Rialto - Kościół św. Jakuba Apostoła w Rialto) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji, w Patriarchacie Wenecji.
Człon „Rialto” w wezwaniu, wskazujący nazwę miejsca, na którym kościół ten się znajduje, został dodany dla odróżnienia go od innego kościoła pod tym samym wezwaniem, San Giacomo dall’Orio. Z powodu swych niewielkich rozmiarów nazywany potocznie przez Wenecjan San Giacometo[1][a]
Jest najstarszym kościołem miasta. Zbudowany według tradycji po raz pierwszy w roku 421, roku założenia Wenecji. Dwa najbardziej charakterystyczne elementy jego konstrukcji to ogromny zegar na fasadzie z 1410 roku i osobliwy gotycki ganek[2].
Historia
Według tradycji San Giacomo di Rialto jest najstarszym kościołem w Wenecji - napis na filarze z lewej strony prezbiterium wymienia datę 421[3]. Legenda posuwa się jeszcze dalej twierdząc, że kościół został konsekrowany w południe 25 marca, w święto Zwiastowania Pańskiego, która to data uważana jest zarazem za moment założenia Città di Rivo Alto, zalążka późniejszej Wenecji[4]. Budowa kościoła przypisywana jest stolarzowi o imieniu Candioto lub Etinopo, który po uratowaniu się z poważnego pożaru, ślubował św. Jakubowi, że zbuduje kościół jemu poświęcony[5]. Informacja o przebudowie jest niejasna. Ze starożytnego kościoła nic nie pozostało, a obecny kościół został zbudowany w czasie panowania doży Domenica Selva (1071–1084) i ponownie konsekrowany w roku 1177. Pożar z 1514 roku, który zniszczył większą część rynku, nie ogarnął jednak kościoła; musiał on jednak być zniszczony, skoro poddano go restauracji restauracji w 1531 roku[3]. Inicjatorem odnowy był pewien bogaty mieszczanin, Natale Regia, który w 1503 roku został mianowany księdzem w tym kościele. Po jego śmierci w 1532 roku rozgorzał spór pomiędzy władzami miasta a Patriarchą o prawo do nominacji jego następcy. Spór ten rozstrzygnął dopiero papież Klemens VII zarządzając, iż kapłan w kościele ma być mianowany przez dożę i musi wywodzić się wyłącznie spośród rodowitych Wenecjan[5].
Ponowna restauracja kościoła miała miejsce w latach 1599–1601. Poprawiono wówczas oświetlenie wnętrza i wstawiono kilka ciężkich, barokowych ołtarzy. Oryginalne mozaiki nie zachowały się[3].
W 1933 roku została usunięta empora na wewnętrznej stronie fasady[3].
San Giacomo zawsze był postrzegany jako „kościół rynkowy”, a jego ołtarze zostały poświęcone różnym cechom kupców i rzemieślników. XII-wieczny napis w kształcie krzyża na zewnętrznej ścianie absydy stwierdza, iż „kupcy mają być uczciwi w swoich interesach i dokładni w ważeniu”[3].
Architektura
Kościół został zbudowany na planie krzyża greckiego, z trzema nawami jednakowej szerokości i centralnie umieszczoną kopułą. W części apsydialnej znajdują się trzy kaplice[6]. Jest najstarszym kościołem miasta; być może z uwagi na to jego późniejsze przebudowy nie naruszyły jego pierwotnego rozplanowania, które było następnie powtarzane w kościołach XV- i XVI-wiecznych[7].
Wygląd zewnętrzny
Skromna fasada kościoła, ozdobiona wielkim zegarem słonecznym, poprzedzona jest XV-wiecznym gankiem z drewnianym architrawem, podtrzymywanym przez 5 kolumn o kapitelach gotyckich[8]. Ganrk jest jednym z zaledwie dwóch drewnianych gotyckich ganków, jakie zachowały do dziś w stanie nienaruszonym w weneckich kościołach (ten drugi jest w kościele San Nicolò dei Mendicoli). Został odnowiony w 1958 roku. 24-godzinny zegar, umieszczony powyżej XVII-wiecznych okien, pochodzi z 1410 roku, a 1749 roku został odnowiony[3].
Kampanila
Oryginalna dzwonnica została zniszczona przez pożar z 1514 roku. Obecna wieża w stylu rzymskim została zbudowana w 1749 roku. Poniżej dzwonów znajduje się gotycka płaskorzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XVI wieku[3].
Wnętrze
W niewielkim, urokliwym wnętrzu nie ma wielkich dzieł sztuki. Pomimo przebudów kościół zachował swój pierwotny kształt[3]. Pozostałością XI-wiecznego kościoła są greckie, marmurowe kolumny z wenecko-bizantyńskimi kapitelami[8].
Muzyka w kościele
W 1571 roku niemieccy kupcy świętowali przez trzy dni zwycięstwo w bitwie pod Lepanto. Z tej okazji zamówili u Andrei Gabrielego okolicznościową mszę, która została wykonana pod dyrekcją kompozytora na specjalnej scenie zbudowanej przed kościołem. Teren Rialto już od średniowiecza był miejscem, w którym skupiały się szkoły muzyczne i taneczne[5]. Kościół San Giacomo również i obecnie wykorzystywany jest jako sala koncertowa[9].
Uwagi
Przypisy
- ↑ Carnival of Venice: Chiesa di San Giacomo di Rialto. www.carnivalofvenice.com. [dostęp 2016-04-13]. (wł.).
- ↑ Venice the future (Associazione culturale Aliusmodi): SAN GIACOMO DI RIALTO. www.venicethefuture.com. [dostęp 2016-04-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Jeff Cotton: San Giacometto. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2016-04-13]. (ang.).
- ↑ Trudy Ring, Robert M. Salkin, Sharon La Boda: International Dictionary of Historic Places. Volume 3: Southern Europe. Wyd. ilustrowane, z przypisami. Chicago and London: Fitzroy Dearborn Publishers, 1995, s. 745. ISBN 1-884964-02-8. (ang.).
- ↑ a b c Chorus - Associazione per le Chiese del Patriarcato di Venezia: Chiesa di San Giacomo di Rialto. www.chorusvenezia.org. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-24)]. (wł.).
- ↑ Comune di Venezia: San Giacomo di Rialto detta San Giacometo. www.comune.venezia.it. [dostęp 2016-04-13]. (wł.).
- ↑ Zucchoni 1993 ↓, s. 24.
- ↑ a b Stefańska 1980 ↓, s. 111.
- ↑ InnVenice: Musica e concerti a Venezia. www.innvenice.com. [dostęp 2016-04-13]. (wł.).
Bibliografia
- Danuta Stefańska: Wenecja i okolice. Przewodnik turystyczny. Wyd. I. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980.
- Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).
Kontrola autorytatywna (kościół):
