Mucharz

Mucharz

wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	wadowicki
Gmina	Mucharz
Liczba ludności (2022)	1128[2]
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-106[3]
Tablice rejestracyjne	KWA
SIMC	0062969
Położenie na mapie gminy Mucharz Mucharz
Położenie na mapie Polski Mucharz
Położenie na mapie województwa małopolskiego Mucharz
Położenie na mapie powiatu wadowickiego Mucharz
49°48′43″N 19°33′31″E/49,811944 19,558611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Mucharz – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, siedziba gminy Mucharz. Miejscowość leży nad rzeką Skawą.

Części wsi

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Mucharz

Historia

Najdawniejsze dzieje Mucharza prawdopodobnie związane są z okresem istnienia Państwa Wiślan. Już w IX w. (według sprawozdania Komisji Archeologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego z roku 1903, z przeprowadzonych prac badawczych na terenie Mucharza) Mucharz był ośrodkiem kultu religijnego związanego z religią Słowian. W roku 880 Wiślanie przyjęli chrześcijaństwo z rąk św. Metodego lub jego uczniów (misjonarzy). Przypuszczać należy, że istniejącą tu świątynię zamieniono później na chrześcijańską.

W 1254 roku Mucharz został lokowany. Bolesław V Wstydliwy, nadaniem z Korczyna, przekazał wieś klasztorowi norbertanek ze Zwierzyńca pod Krakowem, które były właścicielkami Mucharza aż do okresu rozbiorów. W 1389 r. książę oświęcimski Jan ponownie wydał dokument erekcyjny i dotacyjny (po splądrowaniu kościoła przez rabusiów i zaginięciu wcześniejszych przywilejów). Wieś położona w końcu XVI wieku w powiecie śląskim województwa krakowskiego była własnością klasztoru norbertanek na Zwierzyńcu w Krakowie^[6]. W XVI, XVII i XVIII wieku klasztor często oddawał folwark mucharski w dzierżawę, a także prowadził liczne procesy z okolicznymi szlachcicami, miastem Wadowice i plebanem mucharskim o granice, dochody z dziesięciny i prawo sprzedaży alkoholu^[7]. W latach 1772–1918 Mucharz należał do Królestwa Galicji. Przez Mucharz w latach 1847–1849 przeszła epidemia cholery z powodu której zmarły 1122 osoby^[8]. W 1782 roku, w wyniku reform kościelnych cesarza Józefa II, Mucharz został odebrany norbertankom i sprzedany Tomaszowi Wilkońskiemu z Jaszczurowej. Dobra te odziedziczył po nim siostrzeniec Józef Pisarzewski. Kolejnymi właścicielami Mucharza byli: w XIX stuleciu Dominik Knesek, a w latach 1882–1945 rodzina Tetschlów.

Mucharz należał do województwa krakowskiego w latach 1919–1939 i 1945–1975. W 1939 r. włączony do III Rzeszy (do 1945 r.), leżał na granicy między Niemcami a Generalnym Gubernatorstwem.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mucharz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego. W 1986 r. rozpoczęto tutaj budowę zapory i Jeziora Mucharskiego, która trwała ponad 30 lat^[9].

Ze wsi pochodził m.in. ks. Czesław Wądolny^[10].

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[11].

• Zespół kościelny: kościół pw. św. Wojciecha, kaplica rodowa Knezków, rzeźba św. Wojciecha na postumencie, starodrzew w otoczeniu w obrębie ogrodzenia.

Wyposażenie kościoła

• Posążek Matki Boskiej z Dzieciątkiem (druga poł. XIV wieku)
• Dwa gotyckie krucyfiksy
• Obraz przedstawiający Chrystusa, (XVII wiek)

Inne

• Kaplica grobowa Tetschlów położona obok kościoła
• Grobowiec ostatnich właścicieli Śleszowic – Gabrysiewiczów (na cmentarzu parafialnym)
• Obelisk 70-lecia Niepodległości Polski

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Gmina Mucharz – walory turystyczne w gminie. odyssei.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
• Historia Mucharza. mucharz.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-21)].
• Oficjalna strona gminy Mucharz
• Mucharz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 789 .
• Mucharz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 360 .