Obwód Gródek Jagielloński Armii Krajowej

Obwód Obwód Gródek Jagielloński Armii Krajowej
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polskie Państwo Podziemne

Rozformowanie

1944

Organizacja
Formacja

SZP, ZWZ, AK

Rodzaj wojsk

partyzantka

Obwód Gródek Jagielloński ZWZ-AK – terenowa struktura Inspektoratu Zachodniego Okręgu Lwów Armii Krajowej[1]. Kryptonimy: „25”, „Ryby”.

Początki konspiracji w Obwodzie ZWZ-AK Gródek Jagielloński sięgają 1941, a jego zawiązki powstały w ramach Inspektoratu Lwów-Prowincja.

W sierpniu 1943 zorganizowany był w trzy rejony, a w nich siedem punktów organizacyjnych i 9 plutonów z 23 drużynami. Liczył jednego oficera zawodowego i ośmiu rezerwy, pięciu podchorążych, 6 podoficerów zawodowych i 30 rezerwy, oraz 250 szeregowych.

W ostatnim kwartale 1943 w obwodzie były już cztery rejony, ale stan ludzi sukcesywnie się zmniejszał. Ludności polska przemieszczała się za San. Liczba podoficerów zmniejszyła się z 36 do 21, szeregowych – z 200 do ok. 170 Obwód był stosunkowo nieźle uzbrojony. Posiadano jeden ckm i jeden rkm, 40 karabinów i 27 pistoletów[a]; do broni maszynowej i karabinów posiadano ponad 17 tysięcy amunicji. Broń pochodziła z kampanii 1939, z zakupów od żołnierzy węgierskich i słowackich, oraz z penetracji powracających ze wschodu zbombardowanych pociągów.

Organizacja i obsada personalna obwodu

Dowództwo:

  • komendant – por. Szczepan Gwiazdowski „Głaz”,
  • oficer organizacyjny – ppor. Michał Kochajewicz „Turń”,
  • oficer łączności – ppor. Stanisław Hajduk „Perć”,
  • oficer – lekarz, kpt. Bolesław Waligórski „Znachor”,
  • oficer do spraw sabotażu i dywersji – plut. Szczepan Tokarz „Żak”,
  • oficer informacyjny – mgr Emil Berendowicz „Sowa”,
  • referent WSK – Jadwiga Strieglówna „Mała”/

Rejony:

  • I rejon – Gródek Jagielloński; komendant – ppor. Jan Dziduszko „Zrąb”,
    • 1 pluton – Lwowskie Przedmieście i Morgi; dowódca – Stanisław Markiewicz,
    • 2 pluton – miasto Gródek; dowódca – kpr. Karol Matthauser „Dąb”,
    • 3 pluton – Czerlańskie i Przemyskie Przedmieście oraz Skotnik; dowódca – st.sierż. Stanisław Opaliński „Chmura”.
  • II rejon Wołczuchy z Dolinianami[b], komendant – ppor. Jan Kaliciak „Granit”.
  • III rejon – Rodatycze z Barem; dowodził por. „Głaz”.
  • IV rejon – Milczyce; komendant – pchor. Stanisław Hołówka „Cichy”[c].

Uwagi

  1. Co trzeci żołnierz dysponował bronią palną
  2. Być może w IV kwartale 1943 po scaleniu w Dolinianach oddziałów BCh i AK zorganizowano rejon IV AK - Doliniany
  3. Wspomnienia dowódców co do usytuowania IV rejonu różnią się nieco od siebie.

Przypisy

  1. Wnuk 2007 ↓, s. 58.

Bibliografia

  • Jerzy Węgierski: Armia Krajowa na zachód od Lwowa. Kraków: "Platan", 1993.
  • Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
  • Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944–1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.
  • p
  • d
  • e
Komenda Główna
Obszary
Okręgi
Korpusy
Dywizje piechoty
Brygady
Pułki piechoty
Pułki kawalerii
Akcje i operacje
Dywersja i sabotaż
Zamachy
Bitwy i potyczki
Wywiad
Organizacje
Odznaczenia