Ogończyk czarnogardły
| Synallaxis castanea[1] | |||
| P.L. Sclater, 1856 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ptaki | ||
| Podgromada | Neornithes | ||
| Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
| Rząd | |||
| Podrząd | tyrankowce | ||
| Rodzina | garncarzowate | ||
| Podrodzina | ogończyki | ||
| Rodzaj | Synallaxis | ||
| Gatunek | ogończyk czarnogardły | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 najmniejszej troski | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
Ogończyk czarnogardły[4] (Synallaxis castanea) – gatunek małego ptaka z rodziny garncarzowatych (Furnariidae). Występuje w północnej części Ameryki Południowej – endemicznie w Wenezueli. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[5].
Systematyka
Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał angielski przyrodnik Philip Lutley Sclater w 1856 roku na łamach „The Annals and Magazine of Natural History including Zoology, Botany, and Geology”. Opis wykonał na podstawie spreparowanych skór z kolekcji Muzeum Brytyjskiego oraz egzemplarza z Menażerii Jardin des Plantes w Paryżu. Autor nadał mu nazwę Synallaxis castanea, a jako miejsce typowe podał okolice Caracas w Wenezueli[2][6]. Badania molekularne wykazały, że jest najbliżej spokrewniony z ogończykiem jednobarwnym (Synallaxis unirufa)[7]. Jest gatunkiem monotypowym[8][9][10][11].
Etymologia
- Synallaxis: gr. συναλλαξις sunallaxis, συναλλαξεως sunallaxeōs „wymiana, zamiana”[12].
- castanea: łac. castaneus – w kolorze kasztanowym, kasztanowobrązowy[6][13].
Morfologia
Mały ptak o ciemnoczerwonobrązowych tęczówkach, niebieskoszarych nogach i stopach. Nie występuje dymorfizm płciowy. Dziób dosyć długi i cienki, czarniawy. Prawie jednolicie ubarwiony w kolorze jasnym rudym. Podbródek nieco jaśniejszy, gardło czarne. Pomiędzy nasadą dzioba a okiem czarniawa plamka. Jest bardzo podobny do ogończyka jednobarwnego, od którego różni się właśnie czarnym gardłem i 8 sterówkami (ogończyk jednobarwny ma ich 10[14]). Osobniki młodociane są ciemniejsze i bardziej matowe, plama na gardle jest mniej widoczna, na głowie i dolnych częściach ciała pióra są ciemniejsze[5][11].
Zasięg występowania
Ogończyk czarnogardły występuje w nadmorskich pasmach gór w północnej Wenezueli od stanu Aragua na wschód do stanu Miranda. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 2,79 tys. km². Występuje w zakresie wysokości od 1300 do 2200 m n.p.m.[11][15]
Ekologia i zachowanie
Jego głównym habitatem są dolne warstwy obrzeży wilgotnych lasów górskich, lasów wtórnych, gęsty podszyt lasu mglistego, okolice dróg, a czasami skupiska bambusów z rodzaju Chusquea[11]. Długość pokolenia jest określona na 3,05 roku[15]. Ptak ten żeruje zazwyczaj w parach. Raczej nie jest spotykany pojedynczo. Niewiele wiadomo na temat diety ogończyka czarnogardłego. Składa się głównie ze stawonogów. Zaobserwowano, że podejmuje pokarm z liści i niewielkich gałęzi na wysokości 1–2 m nad poziomem gruntu[11].
Rozmnażanie
Prawie nie ma informacji o rozmnażaniu i gniazdowaniu tego gatunku. Sezon lęgowy trwa od kwietnia do lipca[11].
Status
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ogończyk czarnogardły jest uznawany za gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern)[3]. Wielkość populacji jest szacowana na więcej niż 2500, a mniej niż 10 000 dorosłych osobników, a gatunek ten określany jest jako pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny ze względu na brak widocznych spadków populacji czy występowania istotnych zagrożeń[15].
BirdLife International wymienia 5 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje, są to m.in.: Park Narodowy Macarao, Park Narodowy Waraira Repano (znany także jako Park Narodowy El Ávila), Park Narodowy Henri Pittier i Park Narodowy San Esteban[15].
Przypisy
- ↑ Synallaxis castanea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b DenisD. Lepage DenisD., Black-throated Spinetail Synallaxis castanea [online], Avibase [dostęp 2024-06-08] (ang.).
- ↑ a b Synallaxis castanea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Furnariidae Gray,GR, 1840 - garncarzowate - Horneros, foliage-gleaners and spinetails (Wersja: 2023-12-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-06-08].
- ↑ a b Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 8: Broadbills to Tapaculos. Barcelona: Lynx Edicions, 2003, s. 281. ISBN 84-87334-50-4. (ang.).
- ↑ a b P.L.P.L. Sclater P.L.P.L., XLIII. Descriptions of eight new species of Birds from South America., „The Annals and Magazine of Natural History including Zoology, Botany, and Geology”, 17 - Second Series, 1856, s. 466 (ang.).
- ↑ Derryberry i inni, Lineage diversification and morphological evolution in a large-scale continental radiation: the Neotropical ovenbirds and woodcreepers (Aves: Furnariidae), „Evolution”, 65, 2011, s. 2973–2986, DOI: 10.1111/j.1558-5646.2011.01374.x .
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-06-01] .
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ovenbirds, woodcreepers. IOC World Bird List (v14.1). [dostęp 2024-06-08]. (ang.).
- ↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES FURNARIIDAE (incl. DENDROCOLAPTIDAE), Wersja 10.008 (2022.03.02) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2024-06-08] (ang.).
- ↑ a b c d e f Remsen, Jr., J.V.: Black-throated Spinetail Synallaxis castanea, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-06-08]. (ang.).
- ↑ Synallaxis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-06-08] (ang.).
- ↑ castanea, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-06-08] (ang.).
- ↑ J.V. Remsen, Jr. & Peter F. D. Boesman: Rufous Spinetail Synallaxis unirufa, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. B. K. Keeney) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-06-08]. (ang.).
- ↑ a b c d Species factsheet: Synallaxis castanea [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-06-08] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].
