Planowanie radioterapii
![]() | Ten artykuł od 2015-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, znajdują się w sekcji Brak źródeł 02-11-2015 dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Planowanie radioterapii – proces planowania leczenia mający na celu skoncentrowanie dawki promieniowania w zmianie nowotworowej i zminimalizowanie powikłań ze strony sąsiadujących narządów. Planowanie radioterapii wymaga współpracy lekarza radioterapeuty z elektroradiologiem i fizykiem medycznym.
Etapy planowania teleradioterapii
- Zakwalifikowanie pacjenta do radioterapii przez lekarza radioterapeutę.
- Wykonanie badania tomografii komputerowej (TK) przez elektroradiologa pod nadzorem lekarza prowadzącego. W badaniu wykorzystuje się urządzenia do unieruchomienia pacjenta, np. maski termoplastyczne, które mają zapewnić pacjentowi komfortowe i powtarzalne ułożenie w kolejnych etapach radioterapii. Również na tym etapie elektroradiolog, w oparciu o zlecenie wykonania badania TK, wyznaczane na ciele lub masce pacjenta punkty służące do powtarzalnego układania pacjenta w następnych etapach radioterapii.
- Wyznaczenie na przekrojach z tomografii komputerowej przez lekarza radioterapeutę zmiany nowotworowej, narządów zdrowych i określenie dawki jaką ma otrzymać guz. Narządy zdrowe wyznacza również elektroradiolog.
- Przygotowanie przez zespół fizyków medycznych i/lub elektroradiologów indywidualnego planu napromieniania dla pacjenta zakwalifikowanego do leczenia metodą radioterapii.
- W komputerowym systemie do planowania leczenia fizyk medyczny dobiera rodzaj promieniowania (wysoko energetyczne promieniowanie X, promieniowanie elektronowe), jego energię, kierunki wiązek terapeutycznych tak, aby w najlepszy sposób napromienić nowotwór i maksymalnie ochronić narządy go otaczające. System do planowania leczenia pozwala na stworzenie trójwymiarowych rekonstrukcji ciała pacjenta, kształtu guza, narządów zdrowych i wykonanie symulacji oddziaływania promieniowania z tkankami poddanymi leczeniu. Przygotowanie planu leczenia jest zadaniem trudnym i wymagającym. W zależności od umiejscowienia guza, jego kształtu i rozmiarów może trwać od kilku godzin do kilku dni.
- Akceptacja planu leczenia przez lekarza radioterapeutę.
- Wykonanie przez fizyków medycznych weryfikacji dozymetrycznej planu leczenia, czyli pomiarów i analizy zgodności dawki zaplanowanej w systemie planowania leczenia z dawką rzeczywistą. Pomiary odbywają się na aparacie terapeutycznym i mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa pacjenta poddanego radioterapii.
- Przed rozpoczęciem radioterapii, elektroradiolog pod nadzorem lekarza radioterapeuty sprawdza wszystkie parametry planu leczenia w symulatorze. W trakcje symulacji, jeśli nie zostało to wykonane już wcześniej na etapie tomografii komputerowej, na ciele lub masce pacjenta zaznaczane są punkty centrowania, w oparciu o które w sposób powtarzalny są realizowane kolejne seanse terapeutyczne. Etap ten może być również wykonany na aparacie terapeutycznym podczas pierwszej sesji napromieniania.
- Napromienianie pacjenta na aparacie terapeutycznym wykonywane jest przez elektroradiologa, zgodnie z planem zatwierdzonym przez lekarza radioterapeutę.
Bibliografia
- P. Mayles , Alan E. Nahum , J. C. Rosenwald: Handbook of Radiotherapy Physics Theory and Practice. Taylor & Francis Group, 2007. ISBN 978-0-7503-0860-1.
Planowanie radioterapii
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Przyk%C5%82adowy_uk%C5%82ad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_Radioterapii_nowotworu_m%C3%B3zgu.jpg/200px-Przyk%C5%82adowy_uk%C5%82ad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_Radioterapii_nowotworu_m%C3%B3zgu.jpg)
Przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii guza mózgu
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Przyk%C5%82adowy_uk%C5%82ad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_Radioterapii_nowotworu_p%C5%82uca.jpg/200px-Przyk%C5%82adowy_uk%C5%82ad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_Radioterapii_nowotworu_p%C5%82uca.jpg)
Przykładowy układ wiązek promieniowania w Radioterapii nowotworu płuca
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Przyk%C5%82adowy_uk%C5%82ad_wi%C4%85zek_promieniowania_i_rekonstrukcja_ko%C5%9Bci_miednicy_w_Radioterapii_nowotworu_gruczo%C5%82u_krokowego.jpg/200px-Przyk%C5%82adowy_uk%C5%82ad_wi%C4%85zek_promieniowania_i_rekonstrukcja_ko%C5%9Bci_miednicy_w_Radioterapii_nowotworu_gruczo%C5%82u_krokowego.jpg)
Przykładowy układ wiązek promieniowania i rekonstrukcja kości miednicy w Radioterapii nowotworu gruczołu krokowego
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Przekr%C3%B3j_cia%C5%82a_Pacjenta_z_rozk%C5%82adem_dawki_promieniowania_z_nowotworem_G%C5%82owy_i_Szyji_leczonego_technik%C4%85_IMRT.jpg/200px-Przekr%C3%B3j_cia%C5%82a_Pacjenta_z_rozk%C5%82adem_dawki_promieniowania_z_nowotworem_G%C5%82owy_i_Szyji_leczonego_technik%C4%85_IMRT.jpg)
Przekrój z badania (tomografi komputerowej) CT z dawką promieniowania, przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii nowotworu głowy i szyi, technika radioterapii IMRT
Planowanie radioterapii
Planowanie radioterapii
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Przekr%C3%B3j_cia%C5%82a_Pacjenta_z_rozk%C5%82adem_dawki_promieniowania_z_nowotworem_G%C5%82owy_i_Szyji_leczonego_technik%C4%85_IMRT..jpg/200px-Przekr%C3%B3j_cia%C5%82a_Pacjenta_z_rozk%C5%82adem_dawki_promieniowania_z_nowotworem_G%C5%82owy_i_Szyji_leczonego_technik%C4%85_IMRT..jpg)
Przekrój ciała Pacjenta z rozkładem dawki promieniowania z nowotworem Głowy i Szyi leczonego techniką IMRT. Kolor pomarańczowo-zielony wyższa dawka, kolor niebieski niższa dawka
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Przekr%C3%B3j_Cia%C5%82a_Pacjenta_i_uk%C5%82ad_wi%C4%85zek_promieniowania_u_Pacjenta_z_nowotworem_p%C5%82uca._Kolor_pomara%C5%84czowo-zielony_wy%C5%BCsza_dawka%2C_kolor_niebieski_ni%C5%BCsza_dawka.jpg/200px-thumbnail.jpg)
Przekrój z badania (tomografi komputerowej) CT z dawką promieniowania, przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii nowotworu płuca
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Przekr%C3%B3j_z_CT_z_dawk%C4%85_promieniowania_przyk%C5%82adowy_uklad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_radioterapii_nowotworu_prostaty.jpg/200px-Przekr%C3%B3j_z_CT_z_dawk%C4%85_promieniowania_przyk%C5%82adowy_uklad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_radioterapii_nowotworu_prostaty.jpg)
Przekrój z badania (tomografi komputerowej) CT z dawką promieniowania, przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii nowotworu gruczołu krokowego (prostaty)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Przyk%C5%82adowy_uklad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_radioterapii_nowotworu_prze%C5%82yku.jpg/200px-Przyk%C5%82adowy_uklad_wi%C4%85zek_promieniowania_w_radioterapii_nowotworu_prze%C5%82yku.jpg)
Przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii nowotworu przełyku
Planowanie radioterapii
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.