Rezerwat przyrody Las Murckowski

Ten artykuł dotyczy rezerwatu przyrody. Zobacz też: artykuł o miejskim Parku Murckowskim.
Las Murckowski
Ilustracja
Fragment rezerwatu
rezerwat leśny
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Położenie

Katowice

Mezoregion

Wyżyna Katowicka

Data utworzenia

18 grudnia 1953

Akt prawny

M.P. z 1954 r. nr 1, poz. 18

Powierzchnia

141,56 ha

Ochrona

czynna

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Las Murckowski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Las Murckowski”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Las Murckowski”
Ziemia50°11′15″N 19°03′05″E/50,187500 19,051389

Rezerwat przyrody „Las Murckowski” – leśny rezerwat przyrody chroniący pozostałości dawnej Puszczy Śląskiej, znajdujący się w Katowicach.

Historia

Został utworzony 18 grudnia 1953 roku na powierzchni 7,04 ha, a w 1989 powiększony do 100,67 ha. Po kolejnym powiększeniu z 2022 obejmuje powierzchnię 141,56 ha[1]. Obszar rezerwatu podlega ochronie czynnej[2]. Każdy z fragmentów rezerwatu otoczony został strefą ochronną tzw. otuliną, której łączna powierzchnia stanowi 256,06 ha[3].

Położenie

Rezerwat składa się z trzech części. W ramach powiększenia rezerwatu z 2022 r. włączona w jego obszar została nowa część lasu (wysunięta najdalej na wschód) o powierzchni 14,72 ha, dotychczasowa część wschodnia została poszerzona do 119,78 ha. Zachowany bez zmian został najstarszy, zachodni fragment o powierzchni 7,06 ha[4].

Fragment rezerwatu graniczący z kopalnią „Murcki” i drogą stanowi najstarszą część rezerwatu, odgraniczony jest czteropasmową drogą szybkiego ruchu Katowice-Bielsko Biała (ulica Bielska) z druga częścią rezerwatu (powiększenie z 1989 r.).

Charakterystyka

Obszar rezerwatu posiada urozmaiconą rzeźbę terenu. Znajduje się on na stokach Wzgórza Wandy (350 m n.p.m.) pofałdowanych dolinami potoków. Na terenie rezerwatu znajdują się źródliska potoku Przyrwa. Na obszarze rezerwatu rośnie bukowy starodrzew mający ponad 150 lat z licznymi pomnikowymi okazami buków i dębów. Bogaty jest świat zwierzęcy, reprezentowany m.in. przez wiele gatunków ssaków i ptaków.

Cel ochrony

Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i społecznych fragmentu lasu mieszanego o cechach naturalnych, położonego w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji miejskiej[4].

Szata roślinna

Flora naczyniowa rezerwatu liczy 210 gatunków, w tym objęte ochroną ścisłą i częściową.

Gatunki roślin objęte ochroną ścisłą:

Gatunki roślin objęte ochroną częściową:

Dominującym zespołem roślinnym jest kwaśna buczyna niżowa (Luzulo pilosae-Fagetum). W warstwie podszytu rośnie: jarzębina, kruszyna, dziki bez czarny, bez koralowy. W runie występują: śmiałek pogięty, kosmatka owłosiona, nerecznica krótkoostna, konwalijka dwulistna, sałatnik leśny, borówka czarna.

Mykobiota

Na terenie rezerwatu spotyka się chronione gatunki grzybów:

Mszaki

W wyniku przeprowadzonych w latach 1995-1997 badań briologicznych ustalono, że brioflora rezerwatu liczy 7 gatunków wątrobowców i 45 gatunków mchów. Jako najrzadsze w skali regionu określono: Atrichum angustatum, Aulacomnium androgynum, Brachythecium campestre, Callicladium haldanianum, Calypogeia azurea, Calypogeia integristipula, Dicranella cerviculata, Diphyscium foliosum, Pseudotaxiphyllum elegans i Scapania irrigua. Florystycznie najuboższe były siedliska wodne i bagienne, gdzie zidentyfikowano cztery gatunki mszaków. Najbogatsze były zaś siedliska naziemne, na których stwierdzono 31 gatunków[5].

Świat zwierzęcy

Bogactwo świata zwierzęcego reprezentują m.in.:

Rzadkie gatunki zwierząt są reprezentowane przez 33 gatunki objęte ochroną prawną.

Zagrożenia

Zagrożeniem dla rezerwatu, a zwłaszcza jego części położonej na zachód od ul. Bielskiej, jest niekorzystne oddziaływanie ruchu samochodowego, sąsiednich terenów przemysłowych i rekreacyjnych oraz wpływów podziemnej eksploatacji węgla (prognozowane odkształcenia II i III kategorii oraz osiadania do 6 m)[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Kamil Zatoński: Katowicki rezerwat przyrody Las Murckowski powiększony o 40 hektarów. wkatowicach.eu, 25 listopada 2022. [dostęp 2022-12-01].
  2. ↑ Rezerwat przyrody Las Murckowski. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-10-14].
  3. ↑ Rezerwat przyrody Las Murckowski powiększony o 40 ha - Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach - Portal Gov.pl [online], Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach [dostęp 2023-01-27]  (pol.).
  4. ↑ a b Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 22 listopada 2022 r., opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego z 23 listopada 2022 r. poz. 7459, w sprawie rezerwatu przyrody „Las Murckowski”. - Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach - Portal Gov.pl [online], Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach [dostęp 2023-01-27]  (pol.).
  5. ↑ A.A. Stebel A.A., Mszaki rezerwatu przyrody 'Las Murckowski' w Katowicach (Wyżyna Śląska), „Archiwum Ochrony Środowiska” (Vol. 24, no. 1), 1998, s. 141–149, ISSN 0324-8461 [dostęp 2021-06-02]  (pol.).
  6. ↑ „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego II edycja. Część I. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego”. [1]

Bibliografia

  • Grzegorz Rąkowski, Małgorzata Walczak, Małgorzata Smogorzewska: Rezerwaty przyrody w Polsce Południowej : monografia. Warszawa: Dział Wydawnictw Instytutu Ochrony Środowiska, 2007. ISBN 978-83-60312-75-9.
  • Krzysztof Rostański (red. naukowa): Przyroda województwa katowickiego. Krzeszowice: Kubajak, 1997. ISBN 83-907008-4-0.
  • Ekologiczny system Obszarów Chronionych (ESOCh). www.katowice.eu. [dostęp 2016-11-13]. (pol.).
  • Rezerwat Las Murckowski. Nadleśnictwo Katowice – Lasy Państwowe. [dostęp 2019-07-30].
  • Rezerwaty przyrody województwa katowickiego. Pod redakcją: Wojciech Beblo, Stanisław Wika. 1996

Linki zewnętrzne

  • Opis rezerwatu (opr. A. Henel). 2007.przyroda.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].
  • p
  • d
  • e
Przyroda Katowic
Parki
Kompleksy rekreacyjne
Użytki ekologiczne
Rezerwaty przyrody
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
Lasy i pomniki przyrody
Przyroda nieożywiona
Instytucje

Herb Katowic