Rudaki

Zobacz też: inne znaczenia.

Rudaki, właśc. Abu Abdullah Dżafar ben Muhammad (ur. 857, zm. ok. 941) – poeta perski, uważany za największego twórcę perskojęzycznego swoich czasów. Rudaki uważany jest także za klasyka literatury tadżyckiej.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej^[1] z miejscowości Pandżrud (lub Pandż Rud^[1]) na terenie obecnego Tadżykistanu. Długie lata był nadwornym poetą samanidzkiego emira Nasra II Ibn Ahmada (panującego w latach 914–943), władcy Chorasanu i Transoksanii. Siedziba dworu znajdowała się w Bucharze (Uzbekistan). Pod koniec życia został jednak wydalony z dworu i ostatnie lata spędził biednie w swej rodzinnej miejscowości^[1]. Był już wówczas niewidomy, niektóre źródła sugerują również celowe oślepienie^[2]. Powodem wydalenia mogła być jego przyjaźń z obalonym w 937 r. wezyrem Nasrem II Belamim lub udział w ruchu karmatów^[2].

Z całej twórczości Rudakiego, podobno bardzo obfitej, do naszych czasów zachowało się nieco ponad 2000 wersów^[2], stanowiących w głównej mierze mniejsze lub większe fragmenty innych utworów. Są to kasydy, gazele, poematy dydaktyczne, wiersze satyryczne, elegie^[2]. Jego twórczość nawiązywała do życia codziennego^[3], wychwalanego jako najlepszego nauczyciela. Styl, utworzony przez Rudakiego i jego współczesnych, panował w poezji perskiej do połowy XI w.

Przekład kilkunastu drobnych utworów Rudakiego ukazał się w tomie Dywan perski autorstwa Władysława Dulęby, Kraków 1977.

Przypisy

Bibliografia

• BobodżanB. Gafurow BobodżanB., Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej, Warszawa 1978 .

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Rudaki

• Krótka biografia Rudakiego (ang.)
• Wersy Rudakiego (tadż.)
• Angielski przekład kilku wierszy Rudakiego
• Wybór z Rudakiego. rudaki.peperonity.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-29)].