Spizaetus

Spizaetus[1]
Vieillot, 1816[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – wojownik ozdobny (S. ornatus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

jastrzębie

Plemię

Accipitrini

Rodzaj

Spizaetus

Typ nomenklatoryczny

Falco ornatus Daudin, 1800

Synonimy
  • Plumipeda Fleming, 1822[3]
  • Spizastur G.R. Gray, 1841[4]
  • Pternura Kaup, 1845[5]
  • Spiziastur Kaup, 1848[6]
  • Tolmolestes F. Heine, Jr., 1890[7]
  • Oroaetus Ridgway, 1920[8]
Gatunki

zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Spizaetus – rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w tropikalnej części Ameryki[9].

Charakterystyka

Długość ciała 51–80 cm, rozpiętość skrzydeł 110–166 cm; masa ciała 750–1632 g; samice są większe i cięższe od samców[9]. Jest to grupa średniej wielkości ptaków, których siedliska znajdują się w strefie tropikalnej. Każdy z gatunków ma charakterystyczny, sterczący czubek na głowie. Środowiskiem życia tych ptaków są tereny leśne. Gniazda budują na drzewach. Nie zaobserwowano u nich znaczącego dymorfizmu płciowego. Obydwie płcie mają podobne ciemnobrązowe upierzenie. Żywią się małymi ssakami, innymi ptakami oraz gadami.

Systematyka

Etymologia

  • Spizaetus: gr. σπιζιας spizias „jastrząb”, od σπιζα spiza „zięba”, od σπιζω spizō „ćwierkać”; πιαζω piazō „chwytać”; αετος aetos „orzeł”[10].
  • Plumipeda: łac. plumipes, plumipedis „pióro-stopy”, od pluma „pióro”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”[10]. Gatunek typowy: Falco superbus Shaw, 1809 (= Falco ornatus Daudin, 1800).
  • Spizastur: gr. σπιζιας spizias „jastrząb”, od σπιζα spiza „zięba”, od σπιζω spizō „ćwierkać”; πιαζω piazō „chwytać”; łac. astur, asturis „jastrząb”[10]. Gatunek typowy: Falco atricapillus Temminck, 1821 (= Buteo melanoleucus Vieillot, 1816).
  • Pternura: gr. πτερνις pternis „jastrząb”; ουρα oura „ogon”[10]. Gatunek typowy: Falco tyrannus zu Wied-Neuwied, 1820.
  • Tolmolestes: gr. τολμα tolma, τολμης tolmēs „odwaga, śmiałość”; λῃστης lēistēs „pirat, złodziej”, od λῃστευω lēisteuō „kraść”[10]. Nowa nazwa dla Spizastur ze względu na puryzm.
  • Oroaetus: gr. ορος oros, ορεος oreos „góra” (tj. kolumbijskie Andy); αετος aetos „orzeł”[10]. Gatunek typowy: Falco isidori Des Murs, 1845.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[11]:

Fragment kladogramu z uwzględnieniem rodzaju Spizaetus[12]:

Spizaetus

S. tyrannus




S. melanoleucus




S. ornatus



S. isidori





Przypisy

  1. ↑ Spizaetus, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1817, s. 24. (fr.).
  3. ↑ J. Fleming: The Philosophy of Zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 234. (ang.).
  4. ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds, with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2nd ed., rev., augm., and accompanied with an index. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 3. (ang.).
  5. ↑ J.J. Kaup. Ueber Falken. Mit besonderer Berücksichtigung der im Museum der Senckenbergischen naturforschenden Gesellschaft aufgestellten Arten.. „Museum Senckenbergianum”. 3 (3), s. 259, 1845. (niem.). 
  6. ↑ J.J. Kaup. Uebericht der Gulen (Strigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. 772, 1848. (niem.). 
  7. ↑ F. Heine: Subfam. Spizaëtinae. W: F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 270. (łac.).
  8. ↑ R. Ridgway. Diagnoses of some new genera of birds. „Smithsonian miscellaneous collections”. 72 (4), s. 1, 1920. (ang.). 
  9. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.accipi1.01. [dostęp 2020-05-31]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  10. ↑ a b c d e f Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
  11. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2021-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-27].
  12. ↑ J. Boyd III: Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-06]. (ang.).

Bibliografia

  • R.C. Banks, R.T. Chesser, C. Cicero, J.L. Dunn, A.W. Kratter, I.J. Lovette, P.C. Rasmussen, J.V. Remsen, Jr., J.D. Rising, D.F. Stotz. Forty-eighth supplement to the American ornithologists' union Check-List of North American Birds. „The Auk”. 124 (3), s. 1109–1115, 2007. (ang.). 
  • C. Barlow: A field guide to birds of The Gambia and Senegal. Nr. Robertsbridge (East Sussex): Pica Press, 1997. ISBN 1-873403-32-1. (ang.).
  • R. O'Neill, J. Patton, D.R. Eckelberry: A guide to the birds of Trinidad and Tobago. Wyd. 2. Nowy Jork: Comstock Publishing, Ithaca, 1991. ISBN 0-8014-9792-2. (fr.).
  • A. Gamauf, J.-O. Gjershaug, N. Røv, K. Kvaløy, E. Haring. Species or subspecies? The dilemma of taxonomic ranking of some South-East Asian hawk-eagles (genus Spizaetus). „Bird Conservation International”. 15 (1), s. 99–117, 2005. DOI: 10.1017/S0959270905000080. (ang.). 
  • R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, C. Byers: Birds of India, Pakistan, Nepal, Bangladesh, Bhutan, Sri Lanka, and the Maldives. Princeton, Nowy Jork: Princeton University Press, 1999. ISBN 0-691-04910-6. (ang.).
  • S.L. Hilty: Birds of Venezuela. New Jersey: Princeton University Press, 2003. ISBN 978-0-691-09250-8. (ang.).
  • G. Stiles, A.F. Skutch: A Guide to the Birds of Costa Rica. Wyd. 1. Comstock Publishing Associates, 1998. ISBN 978-0801496004. (ang.).
  • J9U: 987007553714405171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • GBIF: 2480669
  • identyfikator iNaturalist: 5289
  • ITIS: 175573
  • NCBI: 214437
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 137204