Uromastyx

Uromastyx

Merrem, 1820^[1]

Przedstawiciel rodzaju – biczogon egipski (U. aegyptia)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

Infrarząd

Iguania

Rodzina

agamowate

Podrodzina

Uromastycinae

Rodzaj

Uromastyx

Typ nomenklatoryczny

Stellio spinipes Daudin, 1802 (= Lacerta aegyptia Forsskål, 1775)

Synonimy

Uromastix^[a] Merrem, 1820^[2]
Mastigura Fleming, 1822^[3]
Aporoscelis Boulenger, 1885^[4]

Gatunki

15 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Uromastyx – rodzaj jaszczurek z podrodziny Uromastycinae w obrębie rodziny agamowatych (Agamidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące od północnej Afryki (Egipt, Libia, Tunezja, Algieria, Maroko, Sahara Zachodnia, Mauretania, Mali, Niger, Czad, Sudan, Erytrea, Dżibuti, Somalia i Etiopia) do południowo-zachodniej Azji (Syria, Izrael, Jordania, Arabia Saudyjska, Jemen, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Katar, Kuwejt, Irak i Iran)^[5]^[6].

Charakterystyka

Obejmuje kilkanaście gatunków, największy biczogon egipski (U. aegyptia) przekracza 70 cm długości ciała. Są roślinożerne, zamieszkują tereny pustynne i półpustynne. Żyją w norach nawet 3 metrowej długości, które wygrzebują w suchym i twardym gruncie. Umożliwia im to ochronę przed drapieżnikami oraz wahaniami temperatury. Potrafią długie miesiące obywać się bez picia, wykorzystując wodę powstającą w metabolizmie tłuszczów zawartych głównie w ogonie.

Systematyka

Etymologia

Uromastyx (Uromastix): gr. ουρα oura „ogon”^[7]; μαστιξ mastix, μαστιγος mastigos „bicz, bat”^[8].
Mastigura: gr. μαστιξ mastix, μαστιγος mastigos „bicz, bat”^[8]; ουρα oura „ogon”^[7]. Gatunek typowy: Stellio spinipes Daudin, 1802 (= Lacerta aegyptia Forsskål, 1775).
Aporoscelis: gr. przedrostek negatywny α- a- „bez”^[9]; πορος poros „pory, kanaliki”^[10]; σκελος skelos, σκελεος skeleos „noga”^[11]. Gatunek typowy: Uromastix princeps O’Shaughnessy, 1880.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[5]:

Uromastyx acanthinura Bell, 1825 – biczogon afrykański^[12]
Uromastyx aegyptia (Forsskål, 1775) – biczogon egipski^[13]
Uromastyx alfredschmidti Wilms & Böhme, 2001
Uromastyx benti (Anderson, 1894)
Uromastyx dispar Heyden, 1827
Uromastyx geyri Müller, 1922
Uromastyx macfadyeni Parker, 1932
Uromastyx nigriventris Rothschild & Hartert, 1912
Uromastyx occidentalis Mateo, Geniez, Lopez-Jurado & Bons, 1999
Uromastyx ocellata Lichtenstein, 1823 – biczogon plamisty^[12]
Uromastyx ornata Heyden, 1827
Uromastyx princeps (O’Shaughnessy, 1880)
Uromastyx shobraki Wilms & Schmitz, 2007
Uromastyx thomasi Parker, 1930
Uromastyx yemenensis Wilms & Schmitz, 2007

Uwagi

↑ Wariant pisowni Uromastyx Merrem, 1820.

Przypisy

↑ Merrem 1820 ↓, s. 56.
↑ Merrem 1820 ↓, s. 12.
↑ J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 277. (ang.).
↑ G.A. Boulenger: Catalogue of the Specimens of lizards in the collection of the British museum. Wyd. 2. Cz. 1: Geckonidæ, Eublephaeidæ, Uroplatidæ, Pygopodidæ, Agamida. London: Taylor & Francis, 1885, s. 410. (ang.).
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Uromastyx. The Reptile Database. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
↑ R. Midtgaard: Uromastyx. RepFocus. [dostęp 2023-04-06]. (ang.).
↑ ^a ^b Jaeger 1944 ↓, s. 247.
↑ ^a ^b Jaeger 1944 ↓, s. 132.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 3.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 182.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 205.
↑ ^a ^b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 376. ISBN 83-01-14344-4.
↑ W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 29, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.

Bibliografia

B. Merrem: Versuch eines Systems der Amphibien. Marburg: J.C. Kreiger, 1820, s. 1–191. (niem.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).