Vandino i Ugolino Vivaldi

Bracia Vandino (w niektórych źródłach jako Vadino lub Guido) i Ugolino Vivaldi (w niektórych źródłach jako Ugolino de Vivaldo; fl. 1291) – genueńscy kupcy i odkrywcy. Jako pierwsi w Europie próbowali dotrzeć do Indii poprzez opłynięcie wybrzeża Afryki^[1].

Historia

Bracia Vivaldi wraz z Tedisio d'Orią i innymi mieszkańcami obywatelami Republiki Genui zorganizowali wyprawę morską z Genui do Indii w celu sprowadzenia towarów na handel; wyprawa składała się z dwóch dobrze uzbrojonych galer o nazwach^[2] Sanctus Antonius i Alegranzia^[3]. Wyprawa wyruszyła w maju 1291 roku (inne źródła podają rok 1285), ponadto Ugolinowi towarzyszyło dwóch franciszkanów^[2][4]. Po wyruszeniu z Genui wyprawa na krótki czas zatrzymała się na Majorce, następnie przepłynęła Cieśninę Gibraltarską^[3] i płynęła wzdłuż wybrzeża Maroka^[1][5]; ostatnią informacją na temat lokalizacji wyprawy był fakt dotarcia do przylądka Cabo de Não^[2]. Prawdopodobnie obie galery zatonęły w nieznanych okolicznościach^[6].

Genueński kronikarz Jacopo d'Oria zapisał w 1291 roku, że była to wyprawa, której nikt dotąd się nie podjął^[4][5]; jego bratanek Tedisio, mimo że współorganizował wyprawę, ostatecznie nie wziął w niej udziału^[3]. Natomiast według francuskiego XX-wiecznego mediewisty Jeana Gimpela franciszkanie towarzyszący Vivaldim mogli wcześniej przeczytać pracę pod tytułem Opus Majus autorstwa Rogera Bacona, w której ten stwierdził, że odległość między Hiszpanią a Indiami nie jest duża^[7].

Na początku XIV wieku Sorleone de Vivaldo, syn Ugolina^[8], podjął się wypraw mających na celu odnalezienie swojego ojca; udało mu się dotrzeć do Mogadiszu^[2][9]. W 1455 roku genueński marynarz Antoniotto Usodimare twierdził, że w pobliżu ujścia rzeki Gambia spotkał się z ostatnim ocalałym potomkiem jednego z braci Vivaldich^[10][11]; ten miał przekazać informacje, że obie galery dopłynęły do Zatoki Gwinejskiej, z czego jedna utknęła na mieliźnie, natomiast drugiej udało się dotrzeć do wybrzeży Etiopii, a załoga statku została pojmana i była przetrzymywana w niewoli^[2][12]. Włoski dominikanin Galvano Fiamma także stwierdził, że wyprawa Vivaldich dotarła do Etiopii, jednak zdecydowała się nie wracać do Genui^[13].

W kulturze

Do wyprawy braci Vivaldich jest nawiązanie w dwóch fragmentach datowanej na lata 1350–1385 Księdze wiedzy wszystkich królestw autorstwa anonimowego hiszpańskiego zakonnika. Jeden z nich opisuje podróż zakonnika będącego jednocześnie narratorem po regionie przypominającym Afrykę Subsaharyjską; dociera on do miasta Graçiona (będącego stolicą imperium Abdeselib) i dowiaduje się tam, że Genueńczycy dotarli do tegoż miasta, a jedna z galer zaginęła^[14][6]. Gdy podróżnik udał się do sąsiedniego miasta Magdasor, spotkał w nim Genueńczyka o imieniu Sor Leone, który przebywał w tymże mieście poszukując swojego ojca^[15][6].

Przypisy

Bibliografia

• Marie Armand PascalM.A.P. d'Avezac Marie Armand PascalM.A.P., Notice des Découvertes Faites au Moyen-Âge dans l'Océan Atlantique: Antérieurement aux Grandes Explorations Portugaises du Quinzième Siècle, 1845 .
• Richard HenryR.H. Major Richard HenryR.H., Life of Prince Henry of Portugal, 1868 .
• Libro del Conoscimiento, 1877 .
• Francis MilletF.M. Rogers Francis MilletF.M., The Vivaldi Expedition, „Annual Reports of the Dante Society” (73), 1955 .
• ArmandoA. Cortesão ArmandoA., History of Portuguese Cartography, t. 2, 1971 .
• JeanJ. Gimpel JeanJ., The Medieval Machine: The Industrial Revolution of the Middle Ages, 1976 .
• PaoloP. Chiesa PaoloP., Marckalada: The First Mention of America in the Mediterranean Area (c. 1340), „Terrae Incognitae”, 2, 53, 2021, DOI: 10.1080/00822884.2021.1943792, ISSN 0082-2884 .
• MarioM. Farina MarioM., Gianluca SolfaroliG.S. Camillocci Gianluca SolfaroliG.S., Le rane e lo stagno 4, antichità mediterranea e medioevo europeo, 2001 .