Whillans Ice Stream

Whillans Ice Stream
ilustracja
Terytorium

 Antarktyka

Rodzaj

Strumień lodowy

Położenie na mapie Antarktyki
Mapa konturowa Antarktyki, w centrum znajduje się punkt z opisem „Whillans Ice Stream”
Ziemia83°40′S 145°00′W/-83,666667 -145,000000

Whillans Ice Stream (dawniej Stream B, pol. „Strumień B”)[1] – strumień lodowy odprowadzający lód z pokrywy Antarktydy Zachodniej do Lodowca Szelfowego Rossa.

Nazwa

Strumień początkowo znany był jako Stream B – wszystkie strumienie lodowe zasilające Lodowiec Szelfowy Rossa oznaczano kolejnymi literami alfabetu w kolejności ich położenia z południa na północ[2]. Ich nazwy zostały zmienione na początku XXI w., aby uhonorować geologów, w tym przypadku strumień został nazwany w 2001 roku na cześć geologa Iana Morley’a Whillansa (1944–2001), badacza strumieni lodowych Antarktydy Zachodniej, m.in. ich znaczenia dla określania stabilności pokrywy lodowej Antarktyki Zachodniej[2].

Geografia

Dno Lake Whillans sfotografowane przez miniaturową łódź podwodną (2013)

Whillans Ice Stream to potężny strumień lodowy odprowadzający lód z pokrywy Antarktydy Zachodniej do Lodowca Szelfowego Rossa[1]. Płynie na zachód do Gould Coast między strumieniami Mercer Ice Stream a Kamb Ice Stream[2].

Był on najczęściej badanym spośród pięciu głównych strumieni zasilających Lodowiec Szelfowy Rossa[3]. Ma ok. 500 km długości, ok. 50 km szerokości i ok. 1 km grubości[a], i wprowadza do lodowca szelfowego ok. 30 km³ lodu na rok[3].

W 2008 roku odkryto, że ruch Whillans Ice Stream wywołuje codziennie dwie fale sejsmiczne odpowiadające trzęsieniu ziemi o magnitudzie 7 MW[4]. Strumień lodowy przesuwa się o około pół metra w ciągu dziesięciu minut, następnie zatrzymuje się na 12 godzin i znowu przesuwa o kolejne pół metra[4]. Przy każdym przesunięciu wywołuje fale sejsmiczne, które zarejestrowały sejsmografy wokół Antarktydy[4].

Pod strumieniem, ok. 120 km od linii gruntowania (ang. grounding line), znajduje się niewielkie jezioro podlodowcowe Lake Whillans o powierzchni ok. 60 km²[5].

W 2015 roku w ramach programu naukowego Whillans Ice Stream Subglacial Access Research Drilling (WISSARD) dokonano wierceń w pobliżu linii gruntowania, odkrywając obecność ryb, skorupiaków i morskich bezkręgowców[6].

Uwagi

  1. ↑ Encyklopedia Britannica podaje, że strumień ma ok. 792–914 m grubości i ok. 80,5–96,5 km szerokości, zob. Encyclopædia Britannica ↓.

Przypisy

Bibliografia

  • Fox, D.. Discovery: Fish Live beneath Antarctica. „Nature”, 2015. DOI: 10.1038/nature.2015.16772. [dostęp 2022-04-17]. (ang.). 
  • Knight, Peter: Glaciers. Routledge, 2013. ISBN 978-1-134-98217-2. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  • Laybourn-Parry, Johanna; Wadham, Jemma: Antarctic Lakes. OUP Oxford, 2014. ISBN 978-0-19-164931-8. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  • Whillans Ice Stream, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-04-15]  (ang.).
  • Whillans Ice Stream (United States Gazetteer). W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.).
  • Wiens, D., Anandakrishnan, S., Winberry, J. et al.. Simultaneous teleseismic and geodetic observations of the stick–slip motion of an Antarctic ice stream. „Nature”. 453, s. 770–774, 2008. DOI: 10.1038/nature06990. (ang.).