Wojna domowa na Litwie (1700)

Ten artykuł od 2015-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji: 2015-03.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Litewska wojna domowa z lat 1697–1702, znana również jako konflikt między rodem Sapiehów a anty-Sapiehowską Koalicją, miała miejsce w Wielkim Księstwie Litewskim. Rod Sapiehów, silny i wpływowy, dominował nad wewnętrznymi sprawami państwa, co stało się przyczyną niezadowolenia przeciwników tej rodziny. Koalicja, zwana Republikanami lub Konfederatami, złożona głównie z rodów szlacheckich jak Radziwiłłowie, Wiśniowieccy, Pacowie i Ogińscy, sprzeciwiała się hegemonii Sapiehów.

Szlachta, zdecydowanie opowiadająca się po stronie Republikanów, protestowała przeciwko nadmiernemu obciążeniu podatkowemu nałożonemu przez Sapiehów w celu finansowania Armii Litewskiej Wielkiego Księcia, która była w większości lojalna wobec tej rodziny.

Pod koniec XVII wieku Sapiehowie skumulowali w swoich rękach najważniejsze litewskie urzędy centralne:

hetmanem wielkim litewskim był Kazimierz Jan Sapieha,
marszałkiem wielkim litewskim był Aleksander Paweł Sapieha,
wojewodą trockim był Kazimierz Władysław Sapieha,
podskarbim wielkim litewskim był Benedykt Paweł Sapieha,
stolnikiem wielkim litewskim był Jerzy Stanisław Sapieha, a koniuszym wielkim litewskim Michał Franciszek Sapieha.

Sprawując faktyczną władzę nad Litwą, Sapiehowie potrafili obrócić działanie aparatu administracyjnego na swój prywatny użytek. Sami egzekwowali wydawane przez siebie wyroki sądowe, przyczyniając się do upadku fortun swoich konkurentów. Spowodowało to zbrojne wystąpienie rodów magnackich, które poczuły się dyskryminowane.

W 1696 roku Jerzy Stanisław Sapieha stłumił antysapieżyńskie wystąpienia w Nowogródku i na Żmudzi. Ziemie litewskie pogrążyły się w 1700 roku w krwawej bratobójczej wojnie domowej, obie strony niszczyły dobra swoich przeciwników (m.in. zniszczono siedzibę rodową Sapiehów w Różanej). 18 listopada 1700 doszło do decydującego starcia w bitwie pod Olkienikami wojsk szlacheckich pod dowództwem Michała Serwacego Wiśniowieckiego, w której Sapiehowie zostali ostatecznie pokonani, tracąc swoją pozycję w Wielkim Księstwie Litewskim.