1883 Çeşme depremi
Türkiye Çeşme, Urla1883 Çeşme depremi, Osmanlı coğrafyasında meydana gelen bu afetlerden birisi de onlarca insanın hayatını kaybetmesine, birçok köyün harap olmasına, binlerce evin yıkılmasına ve on binlerce afetzedenin evsiz kalmasına neden olan 15 Ekim 1883 Çeşme ve Urla depremidir.[1]
Çeşme kentinin tarihinde yaşadığı en büyük deprem olma özelliğine sahip bu depremin yaraları merkezi ve mahalli hükûmet tarafından beraberce uyum içinde sarılmaya çalışılmıştır. Afetzedelerin iaşe ve iskânı, ihtiyaç maddelerinin tedariki ve dağıtımının organizasyonunu önemli meseleler olarak karşımıza çıkmıştır. Belli başlı şehirlerde kurulan yardım komisyonları afetzedeler yararına önemli miktarda para toplamayı başarmıştır. Kısaca bu makalede depremin yol açtığı kayıplar, Osmanlı Devleti’nde kriz yönetimi, Osmanlı merkezi ve mahalli yönetimi ile Osmanlı toplumunun deprem karşısındaki tutumları sorgulanmıştır.
15 Ekim 1883 tarihinde meydana gelen deprem de Anadolu’nun batısında, Sakız Adası’nın tam karşısında bulunan Çeşme ve Urla kazalarında, onlarca insanın hayatını kaybetmesine, birçok köyün harap olmasına, binlerce evin yıkılmasına, on binlerce afetzedenin evsiz kalmasına yol açarak, her iki kazanın sosyoekonomik tarihini derinden etkilemiştir. Ayrıca bu deprem, iki kentin tarih boyunca yaşadığı en büyük deprem olması bakımından ayrı bir öneme sahiptir.
Çeşme ve Urla’da ana sarsıntıdan önce şiddeti daha az olan öncü sarsıntılar meydana gelmiş ve güçlü bir alarm vazifesi görmüştür. Alaçatı’ya yakın dağların altından gelen daimi surette ve oldukça şiddetli seslerin işitildiği ana sarsıntı felaketi yaşayanlardan birisinin ifadesine göre öğleden sonra saat 16.00’ya doğru yaşanmıştır. Deprem kataloglarında ise ana sarsıntının saat 15.30’da yaşandığı belirtilmektedir. The Eastern Express gazetesinin haberine göre depremin yönü kuzeyden güneye olup, en uzun süren sarsıntının süresi 15 saniye olarak hesaplanmıştır.
Depremde hayatını kaybedenlerin toplam sayısı 59 olup, bunların 57’si Çeşme kazası köylerinde ve 2’si ise Urla kazasına bağlı Gülbahçe köyündedir.
Kaynakça
- ^ Satılmış, Selahattin. "Osmanlı'da Bir Afet Yönetimi Örneği: 1883 Çeşme ve Urla Depremi" (PDF). 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2023.
