Bebek ölümü
Bebek ölümü, bir yaşın altındaki bir çocuğun ölümü olarak tanımlanır. Bebek ölüm hızı ile ölçülür, bu değer bir yılda canlı doğan 1000 bebekten bir yıl içinde kaçının öldüğünü gösterir.
Bebek ölüm hızı (BÖH) bölgedeki bebek sağlığını temsil eder.[2] Bebek ölüm hızı bir bölgenin sağlık sisteminin seviyesini göstermektedir. Dünyada II. Dünya savaşı yıllarında bin bebekten 306'sı ölürken, Cumhuriyetin kuruluşunda Türkiye'de bebeklerin 1/4'ü bir yaşını göremiyordu.
Sebepleri
Bebek ölümlerinin başlıca sebepleri; doğum asfiksi (solunumun başlamaması), zatürre, erken doğum komplikasyonları, ishal, sıtma, kızamık ve kötü beslenmedir. Bunların dışında, eğitim, çevre koşulları, devletin tıp hizmetleri ve annenin sağlık bilgisi gibi pek çok faktör ölüm sayısına etki eder. Gıda ürünlerinde hijyenin sağlanması, temiz erişilebilir içme suyu, bulaşıcı hastalıklara karşı aşılama ve diğer halk sağlığı önlemleri bebek ölümlerini engeller. Bebek ölümleri, toplumun potansiyel fiziksel, sosyal ve beşeri sermayesini alıp götürür.
Bebek ölümlerinin %60'ı ilk bir ay içinde gerçekleşmektedir. Bu ölümlerin ana nedeni engellenmesi zor doğumsal anormalliklerdir. bir aydan bir yaşına kadar olan ölümler engellenebilir nedenlerden kaynaklanır. Türkiye'de toplam ölümlerin %30'unu bebek ölümleri oluşturur.[3]
Dünyada bebek ölümleri
Dünyada, gelişmiş ülkelerin ve gelişmekte olan ülkeler için, bebek ölüm hızı 1960 ve 2001 yılları arasında önemli ölçüde azalmıştır. 1960 yılında binde 126 olan BÖH 2001 yılında binde 57'ye gerilemiştir. Ancak BÖH az gelişmiş ülkelerde daha yüksektir. 2001 yılında az gelişmiş ülkelerde binde 91 olan BÖH, gelişmiş ülkelerden on kat büyüktü. BÖH'deki azalma, gelişmiş ülkelere nazaran, gelişmekte olan ülkelerde daha az gerçekleşmiştir.
The World Factbook 2012 tahminlerine göre ilk beş ve son beş ülke sıralaması listede gösterilmiştir.[4]
| Sıra | Ülke | Bebek ölüm hızı (ölüm/1,000 canlı doğum) |
|---|---|---|
| 1 | Afganistan | 121.63 |
| 2 | Nijer | 109.98 |
| 3 | Mali | 109.08 |
| 4 | Somali | 103.72 |
| 5 | Orta Afrika Cumhuriyeti | 97.17 |
| 218 | İsveç | 2.74 |
| 219 | Singapur | 2.65 |
| 220 | Bermuda | 2.47 |
| 221 | Japonya | 2.21 |
| 222 | Monako | 1.80 |
| Yıl | BÖH | Yıl | BÖH |
|---|---|---|---|
| 1971 | 134,0 | 1993 | 52,6 |
| 1973 | 123,0 | 1998 | 42,7 |
| 1975 | 112,0 | 2003 | 29,0 |
| 1977 | 102,0 | 2004 | 24,6 |
| 1979 | 96,0 | 2005 | 23,6 |
| 1983 | 95,3 | 2006 | 22,6 |
| 1988 | 77,7 | 2007 | 21,7 |
| Yıllar | BÖH | Yıllar | BÖH |
|---|---|---|---|
| 1950–1955 | 152 | 2000–2005 | 52 |
| 1955–1960 | 136 | 2005–2010 | 47 |
| 1960–1965 | 116 | 2010–2015 | 43 |
| 1965–1970 | 100 | 2015–2020 | 40 |
| 1970–1975 | 91 | 2020–2025 | 37 |
| 1975–1980 | 83 | 2025–2030 | 34 |
| 1980–1985 | 74 | 2030–2035 | 31 |
| 1985–1990 | 65 | 2035–2040 | 28 |
| 1990–1995 | 61 | 2040–2045 | 25 |
| 1995–2000 | 57 | 2045–2050 | 23 |
Ayrıca bakınız
- Bebek ölüm hızına göre ülkeler listesi
- Doğum oranı
- Doğum oranına göre egemen devletler ve bağımlı bölgelerin listesi
Kaynakça
- ^ World Infant Mortality Rates in 2008 27 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Population Reference Bureau
- ^ "Ölüm İstatistikleri, 2014". tuik.gov.tr. 2014. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2015.
- ^ ENGİN, Dr. Berat. "Bebek ve Çocuk Ölümleri". sağlık.net. 12 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
- ^ "CIA – The World Factbook: Infant Mortality Rate". 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.
- ^ "Türkiye'de 5 yaş Altı Ölüm Hızında Azalma" (PDF). 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ "UNdata: Infant mortality rate (per 1,000 births)". 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
